Sfeer creëren? Dim je verlichting
De tijd dat een lamp puur als functionele verlichting diende, ligt al even achter ons. Vandaag bepalen we de met de lichtsterkte, kleur en bron de sfeer die een lamp geeft. Een dimmer stelt je in staat om de intensiteit van de verlichting te regelen. Hoe zit het nu met die dimmogelijkheden?
Het dimmen van lampen levert steeds een substantiële energiebesparing op. Die is echter niet gelijk aan het percentage dat de lamp gedimd wordt. De reden hiervoor is een gelimiteerd verbruik van de dimmer, wat heel laag is bij de nieuwste generatie dimmers en een deel verlies door de elektronica van de lamp. Dit deeltje is iets groter voor compacte fluolampen en TL. Bij led is dit verlies ook aanwezig, maar in mindere mate. Bij halogeenlampen en gloeilampen is dit verwaarloosbaar, maar deze lampen zijn natuurlijk op zich minder energie-efficiënt.
Compacte fluolampen
De eerste dimbare compacte fluolampen(cfl) hadden een speciale diminstallatie nodig, meestal ingebouwd in de armatuur. Daarna verschenen cfl met ‘standen'. Met een gewone lichtschakelaar wissel je tussen 100%, 66%, 33% en 5% licht. En in tegenstelling tot normale dimmers daalt ook het verbruik van de lamp dan evenredig. Tegenwoordig bestaan er ook dimbare cfl die traploos dimmen van 100 tot 10% met de meeste gangbare dimmers. Verkrijgbaar in verschillende vormen, met verschillende fittingen. Het feit of een spaarlamp dimbaar is of niet staat op de verpakking aangeduid. Er wordt echter niet vermeld welke dimmers de desbetreffende referentie kunnen dimmen. Het is dan ook verstandig om de dimmerlampcombinatie op voorhand uit te testen of te kiezen voor een dimmer die alle spaarlampen aan kan.
TL-lampen
Er bestaan twee systemen om TL armaturen te dimmen.
Analoge dimmer
Een analoge dimmer kan toegepast worden in combinatie met een dimbare EVSA waarop een stuurspanning van 1-10 VDC (Volt Gelijkspanning) kan worden aangesloten. Bedraagt de stuurspanning 1 VDC dan zal de EVSA (Elektronisch VoorSchakelApparaat) de TL op de minst mogelijke intensiteit laten branden. Bedraagt de stuurspanning 10VDC dan zal de EVSA de TL op de maximale intensiteit laten branden.
Digitale dimmer
Een digitale dimmer wordt toegepast in combinatie met een dimbare EVSA waarop een digitaal signaal kan worden aangesloten. De lichtintensiteit wordt dan bepaald door een digitaal commando.
Leds
Het is wel degelijk mogelijk om ledverlichting te dimmen. Dit geldt zowel voor 12V ledlampen als 230 V Led lampen. Het is namelijk handig de krachtiger wordende ledlampen te dimmen, waar de markt nu op inspeelt. Opgelet: dimbaar is hier niet gelijk aan dimmen met gelijk welke conventionele dimmer. De verwarring over welke dimmer nu welke ledlamp kan dimmen, is groot. Aangezien de ledtechnologie snel verandert, is het heel goed mogelijk dat een type dimmer wel de 7W ledlampen van een bepaald merk dimt, maar niet die van een ander merk.
In het algemeen kunnen we stellen dat er oplossingen bestaan voor het dimmen van ledstrips (12V of 24V) en andere oplossingen voor het dimmen van ledspots of –lampen.
12V – 24V ledstrips
12V – 24V ledstrips dimmen door de combinatie van een PWM-dimmer of een 0-10V sturing en een voeding
Hierbij wordt de ledverlichting aangesloten op een 12V-24V LED dimmer, gevoed op 12V of 24V. De voeding wordt op 230V aangesloten en wordt gekozen afhankelijk van de spanning en het vermogen dat de aangesloten ledstrips vragen. Om te dimmen zijn er meerdere sturingsmogelijkheden op de markt. Afhankelijk van de gekozen dimmer kan je met een 0-10V draaidimmer, een simpele drukknop of een potentiometer de ledstrips perfect gaan dimmen van 0 tot 100%. Zelfs draadloos dimmen van ledstrips behoort reeds tot de mogelijkheden. De draaidimmer wordt vaak in serie met transformator aangesloten.
Dimmen komt in feite neer op het heel snel achter elkaar aan en uitzetten van de led. Door het verlagen van de frequentie van de keren dat hij aan staat, gaat de led zwakker branden. Zo is deze in principe volledig traploos te dimmen. Het is belangrijk het vermogen van uw dimmer af te stemmen op het vermogen van uw ledstrips.
12V en 230V dimbare ledlampen of ledspots
12V en 230V dimbare ledlampen of ledspots : gebruik specifieke dimmer.
Fabrikanten Niko en Elimpco hebben universele dimmers in hun gamma. Deze kan naast gloeilampen, halogeenlampen en dimbare spaarlampen ook alle dimbare ledlampen dimmen. Voor elk type lamp stel je de dimmer specifiek in en voor ledlampen bestaan er zelfs twee mogelijkheden. Dit zorgt ervoor dat de lamp steeds volgens de ideale curve gedimd wordt.
Lees ook: Dossier: De verlichtingsadviseur
