De verlichtingsspecialist: functionele vs sfeerverlichting

Bij functionele verlichting speelt in eerste instantie het resultaat de hoofdrol, met andere woorden het lichteffect dat uit je armatuur komt, ongeacht de vorm van het toestel.

Voor functioneel licht op de werkvloer bestaan normen, die in het ARAB of het arbeidsreglement voor de werkplek werden vastgelegd. Zo is er bvb 500 lux vereist voor gewoon kantoorwerk, 750 lux voor fijner werk, 50-150 lux voor diverse doorloopzones.

Zuiver functionele toestellen hebben over het algemeen een design, dat volledig bepaald wordt door de efficiëntie en de lichtergonomie (het ontbreken van lichthinder door luminantiepieken van de lamp weg te werken). Zelden wordt er een esthetische meerwaarde mee gerealiseerd of sfeer mee gecreëerd. Smalend wordt er wel eens gesproken over ‘bakken’, ‘potten’ en ‘klokken’. Denk aan kantoortoestellen met reflectoren en filters die zonder lichthinder toch 500 lux op je werktafel krijgen. Denk aan pendels met enkel een klokvormige reflector rond de lamp die je in vele kleinere autoshowrooms ziet hangen.

Afhankelijk van de locatie kunnen dergelijke toestellen soms wel mooi zijn en juist toch extra sfeer toevoegen. Denk maar aan een industriële stijl in een loft in een vernieuwd havendepot.

Decoratief element

Bij sfeerverlichting denken we vooral aan het decoratieve element dat een mooi gevormd toestel toevoegt aan de ruimte en dat er als het ware mee rijmt, of net boeiend contrasteert. Denk aan een prachtige kristallen luchter, aan een boeiende abstracte vorm met licht in, aan lampenkappen met mooie patronen, een te gekke plastic vorm, maar evengoed aan boeiende ritmes en composities met een reeks van dezelfde armaturen.

Combinatie

In de meeste gevallen is het perfect mogelijk om het functionele en de sfeer met elkaar te combineren. Wel dien je op voorhand de functionele vereisten van elke ruimte apart te bepalen. Waar wil je veel licht om bijvoorbeeld te werken, en waar wil je een gedempte sfeer en net niet te veel licht. Kies dan de meest decoratieve toestellen die je in ieder geval graag wil, of bepaalde vormen waar je verliefd op bent geworden, en die wat duurder zijn. Kijk dan welk functioneel niveau je daar al mee haalt. En vul dat aan met een zuiver functionele verlichting. Het kan best zijn dat een mooie pendel in de keuken enkel je tafel, en niet je kasten belicht. Dan dien je dus aan te vullen met technisch-functionele verlichting. Maar je kunt die uitsparen door bijvoorbeeld een toestel te kiezen dat zowel decoratief past, als sterk functioneel verlicht. Hoe meer je daarin slaagt des te meer je het functionele met het decoratieve verzoent en een ideaal lichtplan krijgt.

Tegenwoordig zijn vele toestellen hierop bedacht: het functionele en de sfeer te combineren binnen het hedendaags design. Toestellen met efficiënte en dus functionele spaarlampen en LED, dikwijls dimbaar om sfeer te kunnen variëren, en altijd afgewerkt in een merkwaardig eenvoudig maar frappant design. Daarnaast wordt ook voor de halogeenlamp en de gloeilamp ontworpen, omdat ook hier zeer hoopvolle ontwikkelingen rond nieuwe spaarzame natuurlijke lichtbronnen concreet worden.

Met dank aan: Delta Light – augustus 2008