Bouwen en de wet

Wanneer verjaart een bouwovertreding?

Als je een bouwovertreding begaat, ook al is dit slechts een kleine overtreding, kan je hiervoor vervolgd worden. Door deze vervolging kan men jou een strafvordering en/of herstelvordering opleggen. Maar deze twee vorderingen kunnen ook verjaren. Wat houden deze vorderingen in, wat betekent een verjaring en vanaf wanneer verjaart zo een vordering?

 

Wanneer spreekt men van een bouwovertreding?

Een bouwmisdrijf is het schenden van de reglementering van de ruimtelijke ordening. Er zijn heel wat soorten bouwmisdrijven. Dit kan gaan over het bouwen zonder stedenbouwkundige vergunning, bouwen in strijd met de vergunning, het omvormen van een eengezinswoning tot een meergezinswoning (zonder vergunning), een huis langer of breder of hoger bouwen dan toegestaan in de vergunning, ...

Het plegen van een bouwmisdrijf, kan bestraft worden met een burgerrechtelijk en/of een strafrechtelijke vervolging.

Een strafrechtelijke vervolging 

Het Openbaar Ministerie zal hierbij het stedenbouwkundige misdrijf vervolgen voor de strafrechtbank. De rechter zal je een strafvordering opleggen. Dit kan een geldboete en/of een gevangenisstraf zijn van 8 dagen tot 5 jaar.

Een burgerrechtelijke vervolging

Een burgerrechtelijke vervolging zal leiden tot een herstelmaatregel. Dit houdt in dat je alles in zijn oorspronkelijke toestand dient te herstellen (het afbreken van het gebouw), bouw- of aanpassingswerken dient uit te voeren en/of een geldsom dient te betalen die gelijk is aan de meerwaarde die het onroerend goed heeft gekregen door het misdrijf te begaan.

Een herstelmaatregel kan ook altijd samen met een strafmaatregel worden opgelegd.

De verjaring van een bouwovertreding

De verjaring van een misdrijf betekent dat er geen herstel- en/of strafvordering meer ingesteld kan worden. Met andere woorden betekent dit dus dat om vervolgd te worden voor een bouwmisdrijf, de vordering binnen een bepaalde periode moet gebeuren. Zo niet, kan je je beroepen op de verjaringstermijn van het misdrijf.

Verjaring herstelvordering

Een herstelvordering die tijdig bij de rechtbank werd ingeleid, kan niet meer verjaren. Is deze niet tijdig ingeleid, gelden volgende verjaringstermijnen: 

  • inbreuken in ruimtelijke kwetsbare gebieden zoals natuur- of bosgebied verjaren na 10 jaar;
  • inbreuken in openruimtegebied zoals landbouwgebieden of recreatiegebieden verjaren na 10 jaar;
  • inbreuken in overige gebieden zoals woongebied en industriegebied verjaren na 5 jaar.

Deze verjaringstermijnen beginnen te lopen vanaf de dag dat je het misdrijf pleegt.

Wel is het zo dat een herstelvordering nooit kan verjaren voordat een strafvordering verjaard is. 

Let op: het bovenstaande geldt enkel voor een herstelvordering van de overheid en dus niet voor vorderingen van derden. 

Verjaring strafvordering

Tot 5 jaar na het plegen van een bouwmisdrijf kan de overheid een strafvordering instellen. Van zodra het misdrijf is gepleegd, begint deze termijn van 5 jaar te lopen. Wordt een proces-verbaal opgesteld tijdens deze 5 jaar, dan wordt de verjaringstermijn 'gestuit', wat betekent dat een nieuwe periode van 5 jaar begint te lopen.

Wordt de strafvordering tijdig ingesteld, dan kan een aanhangige herstelvordering niet meer verjaren.

Bijzonder geval: stedenbouwkundige schendingen in ruimtelijk kwetsbaar gebied

Sinds 1 maart 2018 is het plegen van schendingen in ruimtelijk kwetsbaar gebied een stedenbouwkundige inbreuk en geen misdrijf. Dit betekent dat er een strafrechtelijke vervolging niet mogelijk is.

Meer weten over het verschil tussen een misdrijf en een inbreuk. Klik hier.

Wanneer verjaart je bouwmisdrijf?

Door wetswijzigingen is de verjaring van een bouwmisdrijf afhankelijk van het moment dat het misdrijf is gepleegd.

Het misdrijf is begaan:

  • voor 27/07/1998
    • Verjaringstermijn:
      • 30 jaar na het ontstaan van de feiten
      • Eenmaal er kennis is genomen van de schade, het misdrijf en de identiteit van de overtreder, heeft de overheid nog slechts 5 jaar om een vordering in te stellen.
    • Zoals eerder aangegeven zal de herstelvordering niet verjaren voordat de strafvordering is verjaard.
  • Tussen 27/07/1998 en 31/08/2009
    • Verjaringstermijn
      • 20 jaar na het ontstaan van de feiten
      • Eenmaal er kennis is genomen van de schade, het misdrijf en de identiteit van de overtreder, heeft de overheid nog slechts 5 jaar om een vordering in te stellen.
    • Ook hier geldt dat een herstelvordering niet kan verjaren voordat de strafvordering is verjaard.
  • Na 31/08/2009
    • Verjaringstermijn
      • zie eerder in het artikel

Wat na de verjaring?

Een verjaring betekent dat de overtreder niet meer vervolgd kan worden door een straf- en/of herstelvordering. Dit betekent dus niet dat de werken niet meer illegaal zijn. Indien je nieuwe illegale aanpassingen doet aan verjaarde illegale werken, dan kan een herstelvordering ook van toepassing zijn op de eerdere illegale uitgevoerde werken. 

Regularisering

Heb je een bouwmisdrijf of overtreding begaan, dan kan je een regularisatieaanvraag indienen. Hiermee dien je een aanvraag in om het pand terug administratief in orde te brengen. Voor zo een aanvraag dien je je te wenden tot een vergunningverlenende overheid, in eerste instantie dus je eigen gemeentebestuur. 

Nu kan je misschien denken 'wat niet weet, wat niet deert'. Maar let hier wel mee op, een bouwovertreding hangt namelijk vast aan het goed of het pand. Dit betekent dat de koper van een woning belast kan worden met de fouten die de verkoper van het pand begaan heeft of dat kinderen belast worden wanneer zij het pand erven.

Op zoek naar meer informatie over de verjaring van bouwmisdrijven? Klik hier

 

Mis de laatste bouwnieuwtjes niet!

Ontvang onze wekelijkse updates vol nuttige tips over bouwen en verbouwen.

Wens je deze folder te lezen? Vul dan eenmalig je email adres in