Van den Bossche wil zonneboilers verplichten

Allemaal een zonneboiler

We gaan zonder meer naar bijna energieneutrale gebouwen in 2021. “Het E-peil gaat van E70 vandaag naar E60 in 2014 en zo tot E30 of lager over 10 jaar,” zegt de minister. “Voor onze warmwaterproductie moeten we echt overstappen op zonnecollectoren. En wat betreft oude woningen: tegen 2015 wil ik een puntensysteem op poten hebben voor zulke huizen. Geen goede dakisolatie? Slechte punten en niet geschikt voor de verhuurmarkt.” Het is duidelijk, als het aan de minister ligt wonen we in 2021 allemaal in een zuinig en goed geïsoleerd huis, of we het nu huren, gekocht hebben of zelf gebouwd.

Lees hier het volledige interview met minister Van den Bossche:

Hoe groen of milieuvriendelijk denkt u dat de mensen vandaag de dag zijn?

Men zegt dat de consument almaar milieubewuster wordt, maar wat zeggen de cijfers?

“Ik denk dat mensen steeds bewuster met energie omgaan, zowel uit bezorgdheid over het milieu en klimaat als omwille van de stijgende prijzen. Dat wordt onderstreept door een peiling bij 1 018 Vlaamse huishoudens die in 2011 werd uitgevoerd door TNS Dimarso in opdracht van het Vlaams Energieagentschap. Uit die studie blijkt dat 91% van de Vlamingen energiebesparing belangrijk tot heel belangrijk vindt. Voorts blijkt dat 66% van de Vlamingen van zichzelf vindt dat hij zuinig tot heel zuinig omspringt met energie."

Blijven isoleren

"Ook het succes van bijvoorbeeld de dakisolatiepremie toont aan dat mensen wel degelijk bezig zijn met energiebesparing: sinds de invoering van de Vlaamse dakisolatiepremie isoleert de Vlaming elk jaar drie keer meer daken dan voorheen. En terecht, isoleren is de kortste weg naar een betaalbare energiefactuur. Op dat elan wil ik verdergaan. Daarom is er vanaf 1 januari 2012 een nieuwe energiepremieregeling van start gegaan. Iedereen in heel Vlaanderen heeft voortaan recht op dezelfde premies voor onder andere dakisolatie, muur- en vloerisolatie en voor de vervanging van enkel glas.”

Welke groene elementen zullen er zitten in uw Woonbeleidsplan Vlaanderen?

“Met het Woonbeleidsplan Vlaanderen wil ik vooruitkijken en een duurzaam woonbeleid uittekenen met doelstellingen op de middellange en lange termijn. Dit plan schrijf ik niet alleen, maar in samenspraak met iedereen die van dichtbij en van ver betrokken is bij het woonbeleid, zoals huurderbonden, eigenaarverenigingen, sociale huisvestingsmaatschappijen, wetenschappers en vastgoedmakelaars."

Debat over woonbeleidsplan

" De opmaak van het plan is dan ook een proces, dat een aanvang nam op 29 november 2011 met een groot publieksmoment waarop de discussie op gang werd getrokken op basis van een vijftal uitdagingen waarvan ecologie er een was. De komende maanden zullen we het debat uitvoerig voortzetten, met als doel om tegen eind 2013 een breed gedragen Woonbeleidsplan Vlaanderen op papier te zetten.”

Thermische zonnepanelen

De subsidieregeling is veranderd sinds 1 januari 2012. Waarom?

“De premie wordt in 2012 verhoogd naar 200 €/m² voor zonnecollectoren. Die verhoging komt er omdat er een erg groot potentieel is voor zonneboilers in Vlaanderen. In principe kan ongeveer de helft van het warm water in een gezinswoning door een zonneboiler geleverd worden. Daarnaast bekijken we op dit moment of het mogelijk is om de premie nog verder te verhogen zodat we daarmee het recente wegvallen van het federale fiscale belastingsvoordeel deels kunnen opvangen.”

Gaat u zonneboilers verplichten in nieuwbouw?

Begin 2010 opperde u als minister dat u thermische zonnepanelen wil verplichten in nieuwbouwwoningen. Zal die verplichting er komen?

“Ja, ten laatste tegen het einde van dit jaar zullen we vastleggen welk minimum aandeel hernieuwbare energie in nieuwe gebouwen verplicht zal worden. Die verplichting moet omwille van een Europese richtlijn die ten laatste vanaf 2015 zal ingaan. De invulling kan niet alleen gebeuren door zonneboilers, maar ook door bijvoorbeeld zonnepanelen, biomassaketels of warmtepompen.”

Hoe zit het met de evolutie van het E-peil?

U verlaagde het E-peil naar E70 voor 2012, in 2014 wordt dat E60. Waar wil Vlaanderen naartoe?

“Het is heel belangrijk dat we zo energiezuinig mogelijk bouwen, want de huizen die we vandaag bouwen zullen er over 50 jaar nog staan. Daarom is het een betere keuze om onmiddellijk energiezuinig te bouwen. Dat brengt dan wel een meerkost met zich mee, maar die kost is eenmalig terwijl de winst op de energiefactuur levenslang is.”

Isolatie achterstand inhalen

“De afgelopen jaren werd al fors gewerkt aan de energie-efficiëntie van gebouwen, zowel wat nieuwbouw als wat de energieprestaties van bestaande woningen betreft. Voor nieuwbouw werden de energienormen voor woningen aangescherpt van E100 in 2006 tot E80 in 2010. En dat loont, zo blijkt uit een onderzoek van het Vlaams energie-agentschap (VEA) dat aangeeft dat nieuwbouwwoningen jaar na jaar beter geïsoleerd zijn. Bovendien blijkt ook dat Vlaanderen de achterstand op andere Europese landen inzake energiezuinig bouwen aan het inhalen is."

Van E60 naar energieneutraal

"Ik wil op deze weg verdergaan. Op het vlak van nieuwbouw schuiven de energienormen verder op vanaf 1 januari 2012. Voortaan geldt voor woningen, kantoren en scholen de E70-norm, wat concreet betekent dat de gebouwen in kwestie nog een stuk beter geïsoleerd zullen moeten zijn en zuiniger zullen moeten omspringen met de energie die ze nog nodig hebben. Vanaf 1 januari 2014 wordt de energienorm voor nieuwbouw E60. Bovendien heeft Europa een tijdje geleden beslist dat onze nieuwe gebouwen tegen 2021 zo goed als energieneutraal moeten zijn. Eigenlijk betekent dit dat een gebouw haast geen energie meer verbruikt. De energie die nog wel nodig is, zal ter plaatse opgewekt worden, bijvoorbeeld met behulp van een zonneboiler of een warmtepomp.”

Grondig overleg

“In de loop van 2012 zal bepaald worden hoe de energienormen tussen 2014 en 2021 verder zullen opschuiven. Hierbij is het van belang dat er grondig overlegd wordt over die bijsturing en dat er op tijd geïnformeerd wordt, zodat iedereen weet waaraan zich te verwachten en kunnen bouwheren, architecten, aannemers en andere betrokkenen weten hoe zich optimaal voor te bereiden.”

Hoe ziet de minister ons evolueren naar meer groene energie?

Hoe wil de minister komen tot meer groene energie? Welk wordt het aandeel van de particulier? Waar komt het zwaartepunt te liggen: zon, wind of water?

“Wat groene stroom betreft vormt momenteel biomassa het grootste aandeel, gevolgd door zon en wind. Waterkracht is inmiddels verwaarloosbaar geworden en heeft in Vlaanderen ook in verhouding weinig resterend potentieel. Gezien elektriciteit altijd maar duurder wordt omwille van de duurdere fossiele brandstoffen, zal de klemtoon in de toekomst verschuiven naar zon en windenergie, waarvan de toepassing almaar goedkoper wordt. De komende jaren zullen echter ook biomassacentrales nog belangrijk blijven. Ook biogascentrales hebben nog een belangrijk potentieel. Deze vergisten GFT, landbouwstromen en mest tot biogas dat als brandstof dient in een groenestroomcentrale.”

Isolatie en zonneboilers

“Wat groene warmte betreft, is er in de eerste plaats nog een zeer groot potentieel voor energiebesparing door beter te isoleren. De resterende warmtevraag kan vooral door biomassaketels ingevuld worden, of door warmtepompen die warmte uit de omgeving halen. Warm water voor douche, bad of wassen kan voor een groot deel door een zonneboiler geproduceerd worden.”

Hoe zit het met het energierenovatieprogramma?

Gaan we de doelstellingen van het energierenovatieprogramma bereiken? Welke maatregelen plant u om het doel te bereiken? Komen er subsidies of andere stimuli of overweegt u eerder sancties?

“Het aantal dakisolaties, vervangingen van enkele beglazing en van inefficiënte verwarmingssystemen is sterk toegenomen sinds de invoering van het Energierenovatieprogramma. Momenteel worden er in Vlaanderen 60 000 daken per jaar geïsoleerd, genoeg om tegen 2020 onze ambitie waar te maken en alle daken te isoleren."

Nieuwe subsidies nog niet zeker 

Ook het aantal REG premies voor energiebesparende maatregelen is sterk toegenomen de laatste jaren. Om die trend aan te houden, werden de Vlaamse REG premies gestroomlijnd en vereenvoudigd. Daarnaast zal de Vlaamse Regering, in een moeilijke budgettaire context, bekijken of bijkomende maatregelen mogelijk zijn.”

Denkt u dat met het wegvallen van federale energiebesparende maatregelen de burger zich minder (snel) zal engageren?

“Ik hoop het niet. Investeren in energiebesparing blijft lonend. Energiezuinig wonen en bouwen betekent immers winst op meerdere vlakken: het drukt de eigen energiefactuur en het is ook één van de goedkoopste manieren om als samenleving minder energie te verbruiken, wat dan weer helpt om onze energievoorziening veilig te stellen en om minder schadelijke CO2 uit te stoten.”

Hoe ziet een ideale energievriendelijke woning er in uw ogen uit?

“Ik denk dat we in Vlaanderen goed op weg zijn naar de ideale energievriendelijke woning, zeker wat nieuwbouw betreft. De invoering van de energieprestatieregelgeving een vijftal jaren geleden heeft ervoor gezorgd dat de energieprestaties van nieuwe gebouwen verbetert. We zien dit zowel in de aangiften in de EPB-databanken als bij werfmetingen, waaruit blijkt dat er almaar dikker wordt geïsoleerd, dat hoogrendementsbeglazing en condensatieketels standaard zijn geworden en dat het aantal lage energiewoningen snel toeneemt. Het is op dat elan dat ik wil verder werken door te gaan naar E60 in 2014 en bijna-energieneutrale woningen in 2021.”

Straf voor slechte huizen

“Wat de bestaande woningen betreft, is er nog een groot potentieel om energie te besparen. Daarom hebben we met de Vlaamse regering een aantal ambitieuze, maar haalbare doelen voorop gesteld met het energierenovatieprogramma 2020. Concreet komt dat erop neer dat tegen 2020 alle daken moeten geïsoleerd zijn, dat er geen enkel glas meer zal zijn en dat er alleen nog verwarmingsketels met goed rendement geplaatst zullen worden. Daarnaast wil ik ook nadenken of en hoe we, naar analogie voor nieuwbouw, normen kunnen invoeren voor bestaande gebouwen. Een eerste stap daartoe werd al gezet door de invoering van energienormen in de Vlaamse Wooncode. Een woning zonder dakisolatie zal vanaf 2015 een stijgend aantal strafpunten krijgen en in 2020 ongeschikt voor verhuur worden.”

Overweegt u sensibilisering om het woongedrag en de leefgewoontes van mensen te beïnvloeden?

“Om mensen te overtuigen te investeren in een energiezuinig wonen, is sensibilisering de eerste stap. Een belangrijk middel hierbij is de site www.energiesparen.be, die één van de meest aangeklikte van de Vlaamse overheid is. Daarnaast organiseert het Vlaams Energieagentschap jaarlijks een aantal campagnes rond energie, gaande van de energiepremies, tot zonneboilers. Daarnaast betalen we ook energieconsulenten om in een aantal middenveldorganisaties aan energiesensibilisering te doen.” 

Naar een verplichte dakisolatie 

“Sommige mensen bereiken we niet of nauwelijks met deze campagnes. Ik denk in de eerste plaats aan huurders die in slecht geïsoleerde huizen wonen en letterlijk geld aan het verstoken zijn. Als zij hun huisbaas vragen om te isoleren, krijgen zij vaak geen respons. De reden ligt voor de hand: wie zijn eigen huis isoleert, krijgt de investering snel terugbetaald via een lagere energiefactuur. Een huisbaas heeft dat voordeel niet. Daarom wordt dakisolatie geleidelijk aan verplicht. Hiermee zeg ik duidelijk tegen de verhuurders: isoleer nu we nog premies geven. Daarnaast zullen er vanaf dit jaar jaarlijks 3 000 daken van huurwoningen gratis geïsoleerd worden. Daarbij komen de mensen die het slechtst wonen als eerste aan de beurt.”

Tot welke groene investeringen bent u zelf overgegaan?

U werkt, u heeft een gezin en bent als minister ook werkgever. In zekere zin bekleedt u ook een voorbeeldfunctie. Hoe groen bent u in al die gedaantes?

“Ik ben een trouwe pendelaar. Dat is niet alleen een groenere keuze dan de auto, pendelen is – meestal – ook een pak relaxter dan filerijden. Daarnaast hebben mijn medewerkers fietsen ter beschikking om naar vergaderingen te gaan en is ‘duurzaamheid’ de rode draad in de dagelijkse werking van het kabinet. Ik geef een aantal voorbeelden: zo worden er geen afzonderlijk verpakte melk en suiker en plastieken roerstaafjes meer op vergadertafels gezet, maar kiezen we voor glazen flessen, suikerpotten en lepels. Printers worden gedeeld zodat er bewuster wordt omgegaan met de ‘printknop’, de lichten gaan ’s avonds uit en er is ook wekelijks een veggiedag.”

Bent u zelf na al die jaren ‘groener’ in uw leefgedrag geworden?

“Ik heb altijd een gezonde dosis groen bloed in mijn aderen gehad, getuige daarvan is mijn tot op de draad versleten ‘no time to waste t-shirt’ (van Greenpeace, red.). Daarnaast denk ik dat we vandaag met z’n allen veel bewuster zijn van de klimaatverandering en het belang van energiezuinigheid. Dat merk ik ook bij mezelf. Ik probeer zo energiezuinig mogelijk te wonen en te leven. En dat begint vaak bij heel kleine zaken, zoals checken of de verwarming en de verlichting uit zijn voor ik de deur uitga en consequent de fiets te nemen in plaats van de auto.”
 

Auteur: Gretel Kerkhofs - januari 2012