Bouw in volle transitie richting duurzame bronbemaling
Stappen vooruit dankzij gezamenlijke inspanningen
Voor het bouwen van woningen en appartementen en de aanleg van wegen en rioleringen is het vaak noodzakelijk grondwater tijdelijk op te pompen. De voorbije jaren heeft de sector al heel wat inspanningen verricht om er op een duurzamere manier mee om te gaan. Met als uitdagingen minder water op te pompen en minder water te lozen in de riolering. Dankzij sterkere gezamenlijke inspanningen van alle bouwactoren, opdrachtgevers, lokale besturen, studiebureaus, ontwerpers en handhavers kunnen we nog aanzienlijke stappen vooruit zetten. Daarbij is het van belang om van bij het ontwerp van een bouwproject de nodige bronbemaling gedegen te onderzoeken en een doordachte aanpak op maat te voorzien.
“De inschattingen van prof. Marijke Huysmans van de VUB zijn een eyeopener. In samenwerking met alle actoren in het bouwproces, is de sector al enige tijd in volle transitie. Daarbij onderlijnt de bouw de principes van de bemalingscascade die samen met de Vlaamse overheid werden in kaart gebracht: beperken, retourneren, infiltreren en hergebruiken”, zegt Marc Dillen, directeur-generaal van de Vlaamse Confederatie Bouw (VCB).
Om bronbemaling op een duurzamere manier aan te pakken, dienen alle actoren in het bouwproces ten volle samen te werken. De mogelijkheden voor het beperken en het toepassen van retourneren, infiltreren en hergebruiken worden volgens de VCB het best al vroeger in het bouwproces onderzocht. In de ontwerp- en studiefase van het bouwproject is meer ruimte om het potentieel van deze technieken in te schatten, de technische en economische randvoorwaarden te bepalen en de kwaliteit van bronbemalingswater en de nodige voorzorgen in kaart te brengen. Want recent WTCB-onderzoek wijst uit dat er omzichtig met bronbemalingswater dient te worden omgegaan en dat hergebruik vaak met gebruiksbeperkingen dient gepaard te gaan uit o.a. gezondheidsoverwegingen en/of de aantasting van bijv. sanitaire installaties. Die gedegen aanpak van bij de ontwerpfase leidt bovendien tot een gelijk speelveld voor alle aannemers in de aanbestedingsfase. Bij de uitwerking van hun concept hebben opdrachtgevers meer tijd om alvast te onderzoeken op welke wijze de hoeveelheid water kan worden gereduceerd, welke mogelijkheden van nuttige toepassing op grotere schaal kunnen worden toegepast en hoe het lozen in rioleringen kan worden vermeden.
Marc Dillen: “Wij roepen daarom zowel de private als de openbare opdrachtgevers op om van bij hun concept de nodige studies uit te voeren, zoveel mogelijk al zelf de omgevingsvergunning voor de bronbemaling aan te vragen en in overleg te treden met de lokale besturen om op voorhand al de mogelijkheden te onderzoeken om bronbemalingswater te lozen. De opdrachtgevers zijn vaak al langer in de weer met het verkrijgen van een omgevingsvergunning voor hun project. Maar zij houden er vaak geen rekening mee dat nadien nog heel wat onderzoek en voorbereiding nodig zal zijn voor de aparte omgevingsvergunning enkel en alleen in functie van de bronbemaling door de aannemer. Momenteel leidt dit nog vaak tot vertraging van de werken. Dit werd ook aangekaart bij de lopende evaluatie van de omgevingsvergunning.”
De VCB roept ook de lokale besturen op om in hun gemeenten, zeker wat de stedelijke kernen betreft, na te gaan hoe voor alle bouwwerken de juiste oplossingen kunnen worden uitgewerkt, zoals collectieve infiltratie-gebieden en mogelijke afspraken met potentiële afnemers van niet-verontreinigd bronbemalingswater enz. Vooral op kleinere percelen in stedelijke omgevingen is plaatsgebrek een hindernis die retourneren of infiltreren niet mogelijk maakt. Rond hergebruik stellen aannemers in de praktijk vast dat er vaak weinig belangstelling is voor de afname van bemalingswater. Ook hier kunnen lokale besturen de bouwbedrijven ondersteunen om een afzetmarkt te zoeken, opdat het opgepompte water nuttig en structureel wordt aangewend. Denk daarbij bijv. aan het project in Leuven waar het water van de bouwplaats gebruikt wordt in de productieprocessen van Stella Artois.
“De aannemers kunnen de hoeveelheid opgepompt water verder beperken door maximaal in te zetten op automatische sturing, waarbij enkel water wordt opgepompt wanneer het grondwater te hoog staat en een risico vormt voor de bouwwerkzaamheden. Boorbedrijven geven aan dat hierdoor 10 à 25 % minder water opgepompt wordt, afhankelijk van de bouwplaats. Daarnaast zet de sector aanzienlijk in op best practices en kennisverspreiding over innovaties zoals waterremmende schermen, retourbemalingstechnieken, controletechnieken en risicobeheerstechnieken. In dat kader werd onlangs samen met het WTCB een onderzoeksproject bij de Vlaamse overheid (Vlaio) ingediend”, voegt Marc Dillen eraan toe.
Tenslotte wil de VCB benadrukken dat bemalingen uitgevoerd moeten worden door erkende boorbedrijven, die hiervoor een opleiding moeten volgen en over de geschikte machines beschikken. Helaas zijn er nog bedrijven actief die niet conform deze vereisten handelen. De sector werkt samen met de Vlaamse overheid om die onregelmatigheden te bannen.
Bron: Vlaamse Confederatie Bouw
