Systeembouw met cellenbeton panelen
Een woning optrekken in panelen van cellenbeton bleek voor architect Hendrik Tytgat de geknipte oplossing om een antwoord te bieden op de vraag van een schilder-bouwheer. De afmetingen van de panelen bepaalden de maatzetting van de woning.
Zoveel mogelijk ruimte creëren voor zo min mogelijk geld. Die klassieke vraag was een van de weinige richtlijnen die de bouwheer meegaf aan Hendrik Tytgat van A.R.T. Studio. “Omdat de bouwheer zelf schilder is, ben ik op zoek gegaan naar een bouwmethode waarbij de schilder veel inbreng heeft. Op die manier is het idee gegroeid de woning volledig op te trekken in Ytong-panelen. Die moeten immers niet meer gepleisterd worden, maar gewoon geplamuurd en beschilderd.” De bouwheer kon zich meteen vinden in dat voorstel. “Hij had ons enkel opgedragen een eigentijds ontwerp te tekenen. Wat betreft de bouwmethode en de materialisatie had hij ons carte blanche gegeven.”
Hun programma was vrij klassiek. Het koppel heeft al twee kinderen, en vroeg om nog eens twee extra kinderkamers te voorzien voor toekomstige gezinsuitbreiding. De keuken moest voldoende groot zijn om er een leefkeuken van te maken, waarin ook gegeten wordt. Om bezoekers te ontvangen, zagen ze graag nog een aparte eetkamer ingepast in het ontwerp.
Maatzetting
De bouwheer had veel vertrouwen in de eigenzinnige stijl van A.R.T. Studio, en kreeg in ruil een veelbesproken ontwerp. Hendrik Tytgat vond namelijk een nieuwe toepassing uit voor Ytong-panelen. “Normaal worden die gebruikt in staalbouw, waarbij de panelen de bekleding vormen van het stalen skelet. Dit huis bevat geen stalen structuur. De panelen staan gewoon op een gemetselde kimlaag en zijn aan elkaar verlijmd.”
De afmetingen van de panelen – kamerhoog en 60 cm breed – bepaalden de maatzetting van de hele woning. “De gehele vorm komt hier uit voort, zodat je echt kan spreken van een modulair bouwsysteem. De ramen zijn ook kamerhoog en één paneel breed – zoals op de verdieping aan de straatkant – of een veelvoud van zo’n paneel.” De verdieping steunt gewoon op de onderliggende bouwlaag, met enkel één nieuwe gemetselde kimlaag ertussen. Die is langs buiten zichtbaar gemaakt door de horizontale betonnen band. Boven de carport werd wel een metalen structuur voorzien, die gedragen wordt door een steunmuur in betonblokken.
“Ook de opbouw van de ruimtes werd door dit modulaire systeem beïnvloed. Forms follows function, zo wordt gezegd, maar hier was het net andersom.” De eigenaars zagen toch al hun wensen voor de indeling vervuld, met onder meer een vide die voor veel licht en ruimte zorgt. De L-vorm van het ontwerp is een gevolg van de inplanting in het afgeschuinde bouwperceel.
Budgetbeheer
Tijd is geld, en het ontegensprekelijke voordeel van deze bouwmethode is dat heel snel gewerkt kan worden. “Nadat de algemene betonnen funderingsplaat is gegoten, wordt één kimlaag gemetseld. Daarna worden met de kraan alle panelen geplaatst. Op twee dagen staat een hele verdieping,” legt ontwerper Tytgat uit. Hierdoor wordt fors bespaard op arbeidsuren. De architect schat dat hetzelfde ontwerp uitvoeren in een traditionele bouwmethode tien procent duurder zou zijn.
Als schilder leverde de gekozen methode de bouwheer nog een budgettair voordeel op. Buiten werden de naden zichtbaar gelaten als verticaal element in de architectuur, en konden de panelen gewoon geverfd worden. Binnen werd eerst een laag plamuursel aangebracht. “Dat deed de bouwheer allemaal zelf. Pleisterwerken zijn overbodig.” Samen met familieleden voerde de bouwheer bij dit project ook een deel van de ruwbouwwerken uit. “Zijn aannemer kon niet goed overweg met de nieuwe techniek. De aannemer werd dan ook de deur gewezen toen we aan de tweede bouwlaag wilden beginnen.”
Dat weerhoudt Tytgat er niet van om de techniek nog toe te passen. “Het is een fantastisch bouwsysteem, maar je hebt een aannemer nodig met ervaring in de industriebouw.”
Energievoorzieningen
De Ytong-panelen zijn maar liefst dertig centimeter dik. Het laat zich dus raden dat dit ontwerp bij de besten van de klas is op vlak van isolatiewaarden. “We kunnen een K-waarde van K-34 voorleggen,” weet Hendrik Tytgat. “De woning is dan ook uitgerust met een droomdak: eerst dakpanelen van Ytong van 20 cm dik, daarop isolerend hellingsbeton, vervolgens tweemaal 5 cm PUR-isolatieplaten en tot slot een Rhepanol dakdichting.”
Om een extra isolatie te verkrijgen, is ook de tussenvloer uitgevoerd in de panelen van Ytong.
De bouwaanvraag werd ingediend vooraleer de EPB-normering in voege trad, maar Tytgat rustte de woning toch uit met een ventilatiesysteem. “Dat doe ik al 18 jaar in al onze projecten. Telkens systeem C, natuurlijke toevoer via roosters en een mechanische afzuiging in de natte cellen.”
Het verwarmen van de woning gebeurt via een ketel op gas. Anders dan door de band genomen, ligt hier zowel op het gelijkvloers als op de verdieping vloerverwarming. Om een teveel aan zonnewarmte te weren uit de woning, zijn alle raampartijen uitgevoerd in vierseizoenenglas.
