Bouwen en de wet
De watertoets: natte voeten vermijden
De watertoets is een verplichte controle voor ieder project waarvoor een stedenbouwkundige of milieuvergunning nodig is. Alleen wanneer er bij dergelijke plannen geen schadelijke effecten voor water te verwachten zijn, zegt het gezond verstand dat de watertoets niet nodig is.
De watertoets is van toepassing op alle watersystemen: oppervlaktewateren, grondwater en de natuur die daarbij hoort. Het bouwen van een woning kan bijvoorbeeld schadelijk zijn voor het watersysteem.
De watertoets is van toepassing op alle watersystemen: oppervlaktewateren, grondwater en de natuur die daarbij hoort. Het bouwen van een woning kan bijvoorbeeld schadelijk zijn voor het watersysteem.
Procedure
- De watertoets is verplicht en wordt toegepast op alle ingrepen die het watersysteem kunnen schaden. (ingrepen waarvoor een bouw- of milieuvergunning vereist is, verkavelingsaanvragen, grote infrastructuurwerken, ruimtelijke structuurplannen, ruimtelijke uitvoeringsplannen, ruilverkaveling, landinrichting, natuurinrichting,…De overheid die zich over de vergunning moet uitspreken, is verantwoordelijk voor de uitvoering van de watertoets en de beslissing die ze hierin neemt. In bepaalde gevallen kan ze zich laten bijstaan door de betrokken waterbeheerder.
- Om de vergunningsaanvraag aan de watertoets te onderwerpen, maakt de overheid gebruikt van het zogenaamde watertoetsinstrument. Daarnaast kan de overheid terugvallen op 7 watertoetskaarten.
- In de waterparagraaf in de stedenbouwkundige vergunning zal de vergunningsverlenende overheid motiveren of er schade aan het watersysteem kan ontstaan. Worden er schadelijke effecten verwacht, dan zal de overheid maatregelen opleggen of voorwaarden stellen aan de vergunning.
Gevolgen
- Toont de watertoets aan dat de plannen schade kan veroorzaken, dan dienen compenserende maatregelen genomen te worden of moet men op zoek naar alternatieven.
- De beslissende overheid zal in de eerste plaats voorwaarden opleggen om schade te vermijden of zoveel mogelijk te beperken.
- Is er – in uitzonderlijke gevallen - geen aanvaardbaar alternatief, dan kan de overheid de vergunning weigeren.
Overstromingsvrij bouwen
Let op, krijg je van de vergunningsverlenende overheid toestemming om toch in overstromingsgebied te bouwen, gebruik dan het gezond verstand en neem zelf maatregelen om overstromingsvrij te bouwen en het verlies in waterbergingsruimte te compenseren.Overstromingsvrij kan overigens ook buiten risicogebieden zinvol zijn. Denk maar aan rioleringen die het water niet meer kunnen verwerken bij hevige regenval. Enkele tips om overstromingsvrij te bouwen:
- Vermijd kelders, garages of andere ondergrondse ruimten voor opslag van materiaal of voor bewoning. Ook ruimten met een waterdichte bodem en wanden, lopen het risico dat overstromingswater langs openingen en doorvoergaten voor leidingen binnenstroomt;
- Voorzie geen ondergrondse stookolietank. Bij elke overstroming van bewoonde gebieden komen er grote hoeveelheden stookolie uit ondergrondse tanks vrij. Ronddrijvende stookolie is niet alleen vervelend voor de eigenaar, maar ook erg schadelijk voor het milieu;
- Zorg voor waterdichte deksels van hemelwaterputten en andere putten, om insijpeling van overstromingswater tegen te gaan;
- Verzeker de waterafvoer van de woning, plaats desnoods een pompinstallatie. Bij een overstroming komen immers ook de riolen onder druk te staan, waardoor ze in de omgekeerde richting kunnen stromen;
- Zorg ervoor dat de vloerhoogte van de benedenverdieping hoog genoeg ligt ten opzichte van het omliggende terrein. Indien gekend zal de waterbeheerder een veilige hoogte kunnen adviseren, zo niet zullen de kenmerken van het terrein bepalend zijn. Een vloer die lager ligt dan het wegdek van de straat heeft een grotere kans om te overstromen;
- Leg indien nodig de vloer aan op een kruipkelder: een ongebruikte kruipkelder is in principe niet waterdicht en zal bij een overstroming probleemloos mee onder water kunnen komen, op die manier gaat er zo weinig mogelijk ruimte voor water (overstromingsvolume) verloren;
- Beperk om dezelfde reden terreinophogingen tot het strikt noodzakelijke voor de toegang tot de woning en voor terrassen;
Het compenseren van alle ingenomen ruimte voor water is verplicht, zo niet neemt de kans op wateroverlast in de omgeving toe. Dit kan bijvoorbeeld door het oppervlakkig afgraven (boven de grondwatertafel) van een volume grond van hetzelfde perceel, doch die mogelijkheid moet geval per geval worden bekeken.
(Bron: watertoets.be)
De figuren hieronder illustreren de principes van overstromingsvrij bouwen en compensatie (bron:VMM)
Risicogebieden
De risicogebieden voor overstromingen en de natuurlijke overstromingsgebieden kan je achterhalen via de kaarten op het Geoloket van de Vlaamse overheid. In deze gebieden mag in principe niet meer worden gebouwd. In sommige gevallen kunnen onder strikte voorwaarden uitzonderingen worden toegestaanBouwen in overstromingsgebied
Dit kan enkel nog mits er overstromingsvrij wordt gebouwd en het verlies aan volume en oppervlakte voor overstromingswater wordt gecompenseerd.Verzekerd bij overstromingen?
- In bepaalde gevallen kan de overheid nog een stedenbouwkundige vergunning afleveren om te bouwen in overstromingsgevoelige gebieden. De verzekeringsmaatschappijen hebben echter wel het recht de dekking overstromingen voor (nieuwe) woningen in overstromingsgebieden niet te verzekeren in de polis woonverzekering of brandverzekering. Wees je bewust van dit risico.
- Woon je al in overstromingsgebied voor het vastleggen van de risicozones (23 september 2008), dan kan je wel rekenen op de solidariteit van de woon- of brandpolis. Maar daar betaal je dan wellicht een hogere premie voor. Mensen die een bestaande woning in overstromingsgebied kopen, moeten er rekening mee houden dat de brandverzekering duurder zal uitvallen.
- Notarissen zullen in het kader van hun informatieplicht ook verplicht worden om in de verkoopsakte van een onroerend goed nadrukkelijk op te vermelden wanneer dit in overstromingsgebied ligt.
