Bouw hoopt nu op snelle effectieve realisatie van Vlaams herstelplan
Relance zou 4.600 extra bouwjobs moeten opleveren
Van 2022 tot 2024 zou het Vlaamse herstelplan op volle toeren moeten draaien. In de septemberverklaring van dit jaar heeft minister-president Jan Jambon bevestigd dat het Vlaamse herstelplan van 4,3 miljard euro onverkort zal worden uitgevoerd. Dit herstelplan kan extra investeringen van particulieren bevorderen en zal tegelijk bij Vlaamse steden en gemeenten extra investeringen aanzwengelen. Maar ook naast het Vlaamse herstelplan zijn de komende jaren belangrijke extra overheidsinvesteringen gepland, onder meer in de Oosterweelverbinding, de sociale woningbouw, de scholenbouw en de transitie van het energiedistributienet. De VCB raamt het extra tewerkstellingseffect van al die projecten voor de bouw op kruissnelheid op 4.600 jobs met bijkomend 5.200 jobs in bouwverwante activiteiten. Weliswaar op voorwaarde dat particulieren voldoende inspelen op het herstelplan en ook de vergunningen voldoende snel volgen.
In totaal komt 2,3 miljard van de 4,3 miljard euro van het Vlaamse herstelplan rechtstreeks de bouw ten goede. Dat blijkt uit een analyse in het visierapport van de VCB voor 2021 met als titel Van postcoronaherstel tot duurzame groei dat vanavond wordt voorgesteld (info mbt voorstelling in bijlage). De focus ligt daarbij op de realisatie van allerlei infrastructuurwerken en op diverse gebouwenprogramma’s. In belangrijke mate heeft het Vlaamse relanceplan ook te maken met de strijd tegen de droogte in het kader van de Blue Deal. Met het oog op de realisatie van een renovatiegolf trekt het plan 422 miljoen euro uit, enerzijds om overheidsinstellingen tot renovaties aan te moedigen en anderzijds om particulieren daartoe aan te zetten. Maar de VCB stelt vast dat de gepande renovatiegolf tot nu toe maar een renovatiegolfje is gebleven.
Renovatiegraad verhogen door verplichting
Om meer particulieren tot woningrenovaties aan te sporen zal de Vlaamse overheid volgens de VCB voor woongebouwen een renovatieverplichting moeten opleggen, zeker in het licht van de aangescherpte Europese klimaatdoelstellingen in het kader van het Fit for 55-programma. Die verplichting moet wel enkel gelden voor wie een bestaande woning aankoopt. Wie op het punt staat een woning te kopen, raden we nu al aan om eerst na te gaan hoeveel euro nog moet geïnvesteerd worden om deze woning energiezuinig te maken, vooraleer tot de aankoop over te gaan. Een goede raming daarvan is al te vinden op het EPC-certificaat. In dit kader zal de Vlaamse overheid ook meer nog dan voorheen zelf het voorbeeld moeten geven voor haar eigen gebouwenpatrimonium.
Van groot belang in dit verband is ook de verhoging van de productiviteit in de bouw. Dat hangt dan weer sterk samen met de digitaliseringsgraad van de sector. Vooral de bedrijfsvoering in de bouw wordt almaar digitaler. Maar voor een aantal meer geavanceerde 4.0.-tools (zoals 3D-printen, 3D-scannen en Virtual/Augmented Reality) blijft de belangstelling nog relatief gering. De toepassing van BIM (Building Information Modelling) is daarbij een cruciaal bindmiddel. In de toekomst zal het virtueel bouwen steeds meer het reëel bouwen voorafgaan. Het is dan ook positief dat het Agentschap Wegen en Verkeer en het Facilitair Bedrijf in Vlaanderen het voortouw willen nemen om het bimmen te bevorderen.
Procesinnovatie bevorderen
Omdat het VLAIO (Vlaams Agentschap Innoveren en Ondernemen) tot nu toe vooral product- en niet zozeer procesinnovatie ondersteunt, gaat nu minder dan 3% van de VLAIO-steun naar bouwbedrijven. Ook de manier waarop overheidsopdrachten worden toegekend, kunnen innovatie bevorderen of fnuiken. Nog steeds plant de Vlaamse regering nieuwe PPS-programma’s, onder meer voor de bouw van scholen. De VCB heeft bij recentere PPS-opdrachten uiteenlopende tekortkomingen ontdekt die bouwbedrijven en ontwerpers belemmeren om voluit hun knowhow uit te spelen.
Ook op het vlak van ruimtelijke ordening treedt de Vlaamse overheid te detaillistisch op. Dat leidt nu tot de behandeling van bijna 100.000 vergunningsdossiers per jaar, 20.000 meer dan 2 jaar geleden, met nagenoeg hetzelfde ambtenarenkorps. Tegelijk blokkeren de vergunningen voor tal van grotere en complexere projecten. Ambtenaren hebben geen tijd om in die projecten de vaak zeer uiteenlopende belangen af te wegen en hiervoor een ruimere ‘holistische’ aanpak te ontwikkelen.
De VCB gelooft sterk in bouwteams en Design & Build-formules waarbij de verschillende bouwpartijen hun wederzijdse kennis optimaal kunnen samenbrengen, meer in het bijzonder voor complexere renovatieprojecten. Het is dan ook positief dat de Vlaamse overheid nu deze formules bij diverse opdrachten effectief hanteert.
Arbeidsmarkttekorten oplossen
Reeds in juni 2021 bereikten de werkloosheidscijfers voor de bouw een laagte- en de openstaande vacatures voor de bouw een hoogterecord. Tegelijk wordt de sector geconfronteerd met een pensioneringsgolf van babyboomers.
De sector moet dus extra inspanningen leveren om de bijkomende arbeidskrachten aan te trekken die het Vlaamse herstelplan en andere Vlaamse investeringsprogramma’s vereisen. Een positief element daarbij is de duidelijke bereidheid van de bouwbedrijven om aan allerlei vormen van werkplekleren een kans te bieden. De VCB rekent tegelijk wel op extra inspanningen van VDAB en onderwijs om daarvoor kandidaten te vinden en op te leiden.
Voor de volwassenen zal de sector haar rekruteringsbasis moeten verbreden: uitkijken naar kandidaten uit noodlijdende sectoren, mensen met een grotere afstand van de arbeidsmarkt aanspreken en ook niet actieve Vlamingen activeren die niet werken maar ook geen werkloosheidsuitkering krijgen. Daarvoor is het belangrijk in al de Vlaamse provincies lokale toeleidingsprojecten op te zetten.
Om meer jongeren aan te trekken moet het bouwonderwijs dringend moderniseren en digitaliseren. Wij geloven in dit verband zeer sterk in projecten waarbij leerlingen, leerkrachten en bouwbedrijven samen iets concreet kunnen uitbouwen en die tegelijk een bijdrage kunnen leveren tot een positiever imago van de bouwsector. De VCB neemt hiertoe zelf al heel wat initiatieven, zoals via de imagocampagne Werfze.
Meer info over de campagne van Werfze vind je hier
Bron: Vlaamse Confederatie Bouw
