Bouwen in de toekomst

Energieverbruik

In deze nieuwe reeks wil ik graag de tools aanreiken hoe je nu een woning moet ontwerpen om aangepast te zijn aan de toekomstige bouwstandaarden in verband met het energieverbruik. Of waar je nu al op kan letten om je woning in de toekomst te kunnen upgraden. Als je een duurzame woning wens te bouwen, zijn er uiteraard nog veel meer parameters dan enkel het energieverbruik, maar die vallen buiten de ‘perimeter’ van deze artikelenreeks.


Is al dat energiezuinig bouwen geen modegril en waait dit over enkele jaren niet over? Waarom laten ze niet gewoon de industrie minder uitstoten. De hoeveelheid CO2 in de atmosfeer neemt zeer snel en dramatisch toe. Dit gaat een effect op ons milieu hebben. Om de concentratie CO2 binnen aanvaardbare grenzen te houden, dienen we onze Europese uitstoot met zowat 90% te verminderen de komende 40 jaar. Ingrepen gaan dus drastisch zijn en zullen alle onderdelen van onze leefwereld treffen. De politiek is zich van de problematiek bewust en zeker vanuit Europa worden er België meerdere maatregelen opgelegd. Er is eigenlijk geen andere keuze dan zéér energie zuinig te gaan bouwen. Enkel de industrie wat beperkingen opleggen is niet voldoende.

 

Futureproofed


Te snel

Een kritiek die ik bij confraters al eens hoor is ‘dat het te snel evolueert en niet meer te volgen is. Dat er onbereikbare en onredelijke eisen worden gesteld.’ Helaas lopen we nu al hopeloos achter op onze buurlanden en zitten we zelfs met een bouwstock die beduidend slechter presteert dan onze buurlanden. Wat de uitdaging voor Vlaanderen groter maak en de impact op de CO2-verlaging door ingrepen bij het bouwen groter maakt. Enkele cijfers: In Europa is het energieverbruik van gebouwen verantwoordelijk voor 40% van de CO2-uitstoot. In een stad zoals Brussel is dit 70%. Een gemiddelde bestaande Europese woning verbruikt 200kWh/m² een Belgische 350 kWh/m². Nog frustrerender is dat we dan ook nog zeer grote woningen hebben in dit landje. Nu is dit ook een kans om spectaculair te verbeteren. De woongelegenheden in Brussel verbruiken zowat 250 kWh/m²j voor verwarming terwijl een passiewoning maar een verwarmingsvraag heeft van 15 kWh/m²j. Een besparingspotentieel van maar liefst 94%. In Brussel is passief nu al verplicht voor alle openbare gebouwen en over 4 jaar voor alle gebouwen
Het is onafwendbaar dat we naar zeer energiezuinige woonvormen gaan evolueren. De Belg beschouwt zijn woning ook als een belegging. Dus het is belangrijk er nu voor te zorgen dat je woning over 10 jaar nog competitief is met de woning die dan gebouwd wordt.


Nulenergie woningen

Ideaal zou zijn als je nu al onmiddellijk een nulenergie woning zou bouwen, voorzien van alle toeters en bellen. Maar om allerlei redenen is dit nog niet voor iedereen bereikbaar: Te duur, nog niet voldoende kennis van een groot deel der bouwpartners, we zien er toch nog het nut er niet van in, energie te goedkoop, vooroordelen, te hoge winstmarges, banken denken niet altijd mee, onzekere subsidies, technische niet altijd evident, nonkel Lowie weet het beter,…
Ik krijg dan ook nogal wat vragen over wat men minstens moet doen. Waar men minimaal rekening mee moet houden. Ik kreeg ook vragen over welke warmtepomp men best plaatste, terwijl men bespaarde op isolatie. Wat niet de juiste keuze is uiteraard.


Stappenplan

Om de juiste beslissingen en bouw- en ontwerpkeuzes te maken, heb ik een stappenplan gemaakt om bouwheren en andere bouwprofessionals een leidraad te geven in het ontwerp en bouwproces. Het is mijn stappenplan, het volgt niet uit een uitgebreide universitaire studie maar uit mijn ervaringen met de materie. Alle opmerkingen en kritieken zijn dus welkom om het stappenplan te verbeteren. Het is dit stappenplan dat ik in deze artikelen reeks ga voorstellen in de volgorde van belangrijkheid.


Ervaring

Het volgt dus uit mijn ervaring met energiezuinige woningen. Het volgt ook uit de trias energetica waarbij de focus op stap één ligt: beperk de vraag. Dingen die later niet tot moeilijk aan te passen zijn hebben prioriteit. Alsook de stedenbouwkundige context. Er wordt rekening gehouden met de levensduur van de onderdelen. Isolatie gaat al snel 5 keer langer mee dan een verwarmingsketel bijvoorbeeld. Het stappenplan gaat uit van een stijging van de energieprijzen en het beschikbaar budget van de bouwheer over de jaren. De verwachting is dat de kostprijs van de technologische onderdelen daalt in de toekomst. En vertrek ook vanuit de 4 kernbegrippen (onze 4 E’s) die we volgen bij Holistic Architecture 50/5.

- Ecologie

Kiezen voor duurzame oplossingen. Weinig verbruik resulteert in een lage CO2-uitstoot.


- Economie

Zoeken naar betaalbare oplossingen. Weinig verbruik resulteert in een lager kost. Een Belg is geboren met een baksteen in de buik en zijn woning is dikwijls de belangrijkste belegging die hij doet.


- Emotie

Keuzes maak je altijd ook in functie van het comfort in de woning. Keuzes dien je te maken vanuit een reële behoeft.


- Evolutie

Het stappenplan is een dynamisch plan en altijd vatbaar voor verbetering.



Auteur: Flip Blockx, architect – Consultant duurzaam bouwen 
 

Eerder verschenen in de reeks Futureproof bouwen:

Mis de laatste bouwnieuwtjes niet!

Ontvang onze wekelijkse updates vol nuttige tips over bouwen en verbouwen.

Wens je deze folder te lezen? Vul dan eenmalig je email adres in