Eigen elektriciteitscentrale
Micro-warmtekrachtkoppelingen (M-WKK) maken stilaan hun intrede in ons bouwlandschap. Met zulke toestellen kun je zelf elektriciteit opwekken, en de restenergie aanwenden voor de productie van warm water. Volgens architect Flip Blockx zal de prijs van zulke M-WKK’s wel nog fors moeten dalen om ze rendabel te maken.
Om 1 kW elektriciteit in onze woning te krijgen, wordt eigenlijk 2,5 kW aan energie opgewekt. Dat komt doordat bij het opwekken van elektriciteit in de elektriciteitscentrale ook warmte vrijkomt, die we niet gebruiken. Door zelf een soort minicentrale in je woning te plaatsen en deze te laten draaien als er warmte nodig is, kunnen we op een veel efficiëntere manier elektriciteit maken. Er bestaan hiervoor al meerdere toestellen, beter bekend onder de naam micro-warmtekrachtkoppeling of M-WKK. Het is een verzamelnaam voor toestellen die gelijktijdig warmte en kracht (=elektriciteit) produceren.
Sunmachine
De techniek bestaat al meerdere jaren, maar gaat in 2011 pas echt voet (nu ja, het is nog een voetje) aan de grond krijgen. Momenteel luisteren zij nog naar illustere namen als Whispergen of Sunmachine. Over 1 à 2 jaren zullen er ook WKK’s van de bekende verwarmingsmerken op de markt komen. Er bestaan hiervoor verschillende technieken, onder meer met brandstofcellen op waterstof (zullen ten vroegste in 2013 op de markt komen) en met minigasturbines, die enkel interessant zijn voor de grote elektriciteitsverbruikers. De techniek die het lijkt te winnen voor eengezinswoningen is de stirlingmotor.
Stirlingmotor
Kort samengevat is de stirlingmotor een soort motor met zuiger(s) en cilinder(s). De verbranding bij deze motor gebeurt niet intern, maar extern. Hierdoor komen veel meer brandstofsoorten in aanmerking om warmte en elektriciteit te produceren. De Sunmachine werkt momenteel op houtpellets. Binnen enkele jaren zou een versie verkrijgbaar zijn die zou werken op zonlicht.
Nadeel is wel dat deze toestellen ook klinken als een motor. Je moet dus goed nadenken over de juiste ruimte voor zo’n M-WKK, en over de manieren om zo’n ruimte akoestisch te isoleren.
Rendement
Met een WKK-installatie (voorbeeld van de stirlingmotor) maak je ongeveer 4 eenheden warmte voor 1 eenheid elektriciteit. Het rendement waarmee warmte wordt opgewekt is ook minder goed dan de huidige generatie condenserende ketels, waardoor de besparing op primaire energie toch enigszins beperkt is.
Door gebruik te maken van warmtekrachtkoppeling kunnen we tot 20% besparen op primaire energie. Wel werken deze systemen veelal met brandstofsoorten die goedkoper zijn dan gas en olie, waardoor we op financieel vlak meer besparen dan 20%. Een WKK moet om enigszins betaalbaar te blijven zoveel mogelijk draaiuren per jaar hebben, waardoor hij best gedimensioneerd wordt op een basislast. Sterk genoeg om heel het jaar warm water te maken en sterk genoeg om de woning, laat ons zeggen in april en oktober, nog te verwarmen. Als we de installatie zodanig sterk zouden maken om de vorstpieken in de winter op te vangen, dan zou de installatie dermate weinig draaien dat het sop de kool niet meer waard is, want die toestellen zijn nogal kostelijk.
Rendabel
Er zijn nogal wat verschillende systemen op de markt met hun eigen specifieke vermogens, zodat het moeilijk is om een gemiddelde prijs te berekenen. Toch moet je al snel 10.000 euro neertellen voor de kleinste systemen. Die investering verdien je niet terug binnen de levensduur van de WKK-installatie als je deze plaatst in een recente, redelijk geïsoleerde gemiddelde woning. Een WKK is dan ook interessanter voor oudere, energetisch slecht scorende woningen. Dan nog zal het isoleren van de woning je op lange termijn een groter financieel voordeel opleveren.
Er wordt wel verwacht dat de prijzen binnen enkele jaren zullen halveren, wat tot terugverdientijden onder de 10 jaar zou leiden voor typische verbruiken. Een Sunmachine zou wel rendabel zijn voor een gezin dat in huis ook een bed&breakfast zou uitbaten. In een voorbeeld van een groot gezin dat nog acht slaapplaatsen heeft voor toeristen, zou een toestel van 30.000 euro toch binnen vijf jaar terugverdiend zijn. Dat kan omdat er dankzij de goedbezette B&B het hele jaar door een grote vraag is naar warmwater en elektriciteit.
Bron: Flip Blockx, architect Holistic Architecture 50 | 5, november 2009
