Bouwpartners: De veiligheidscoördinator
De veiligheidscoördinator is in de ogen van heel wat bouwheren een overbodige bouwpartner. Nochtans verhoogt een correcte inzet van de veiligheidscoördinator de veiligheid op de werf wel degelijk. Bovendien is zijn postinterventiedossier een must bij de latere verkoop van de woning.
Een veiligheidscoördinator coördineert de veiligheid op een bouwwerf. Deze is verplicht voor alle werven waar een beroep wordt gedaan op 2 of meer aannemers. De tussenkomst van deze coördinator is verplicht vanaf het moment dat je een beroep doet op 2 of meer aannemers. Goed om weten: ook de leverancier van het stortbeton, de betonweefsels of de aannemer die de aansluiting op het elektriciteitsnet of het waterleidingnet realiseert, worden beschouwd als aannemer. Kortom, zelfs al ben je kampioen doe-het-zelven, dan nog kan je niet onder de veiligheidscoördinatie uit.
De veiligheidscoördinatie gebeurt in twee fasen: tijdens het ontwerp (coördinator-ontwerp) en tijdens de bouwwerken (coördinator-verwezenlijking). De veiligheidscoördinatie werd bij KB (25/01/01) verplicht, met een bijsturing op 19/01/05.
De aanstelling van de veiligheidscoördinator
Bij de bouw van een privé-woning is de architect verantwoordelijk voor de aanstelling en opvolging van de veiligheidscoördinator. De vergoeding van de veiligheidscoördinator is ten laste van de bouwheer.
Wanneer de woning voor commerciële of professionele doeleinden zal worden gebruikt, dien je als bouwheer zelf in te staan voor de aanstelling van de veiligheidscoördinator.
Kostprijs veiligheidscoördinator
De kostprijs voor een veiligheidscoördinator is afhankelijk van verschillende factoren:
- Nieuwbouw of renovatie
- De omvang van het project
- De looptijd van de werken
Een nieuwbouw of grootschalige renovatie zijn logischerwijs duurder dan een kleine verbouwing, aangezien de veiligheidscoördinator meer werk zal hebben met het dossier. De veiligheid voor een klein project coördineren zal je minder kosten dan bij een grote woning. Vanuit die logica is een project dat op drie maanden voltooid is ook goedkoper dan een project dat anderhalf jaar zal duren.
Forfaitair of procentueel
De exacte kost voor de veiligheidscoördinatie kan forfaitair of procentueel afgesproken worden. In het laatste geval varieert het percentage tussen 1,5 en 2,5% van de bouwkost. Forfaitaire prijzen beginnen vanaf 400 euro en kunnen oplopen tot een veelvoud. Veel heeft te maken met wat je in het pakket krijgt aangeboden. Vraag daarom vooraf enkele offertes op en informeer daarbij wat er in de prijs is inbegrepen. Zo speel je zelf ook op veilig.
Het postinterventiedossier
- Dit dossier bevat alle documenten die kunnen gebruikt worden voor latere onderhouds-, renovatie- of uitbreidingswerken aan de woning. Deze documenten hebben enerzijds betrekking op de architectuur of de technische installaties in de woning, anderzijds op de elementen waarmee tijdens latere werken rekening gehouden dient te worden
- De veiligheidscoördinator(en) stelt het postinterventiedossier op. Na de werken wordt het aan de bouwheer overhandigt. Jij dient dit te bewaren en voor te leggen aan de veiligheidscoördinator bij eventuele werken of aan de notaris bij de verkoop van de woning
- Het bestaan van dit postinterventiedossier moet mee in de notariële akte worden opgenomen
- Wanneer er geen coördinatieverplichting was, dien je zelf in te staan voor de opmaak of het aanvullen van de het postinterventiedossier.
- Wanneer er werken werden uitgevoerd die betrekking hebben op de structuur of essentiële elementen van de woning – zelfs wanneer ze door één aannemer werden uitgevoerd – dient het postinterventiedossier te worden opgesteld.
Sancties
- Het niet aanstellen van de veiligheidscoördinator kan leiden tot zware straffen. De straffen - vervat in artikels 16 en 21 van de Welzijnswet – kunnen variëren van 1 jaar gevangenisstraf en/of een geldboete van 5 000 euro voor de ontwerpfase en tot een gevangenisstraf tot 1 haar en/of een geldboete van 10 000 euro in de uitvoeringsfase. Bij herhaling van de inbreuk kunnen de straffen worden verdubbeld.
- Wanneer zich een ongeval voordoet en er is geen veiligheidscoördinator aangesteld, dan kunnen de straffen oplopen tot 2 jaar gevangenisstraf en een geldboete van 22 500 euro. Ook kan je vervolgd worden voor het toebrengen van onvrijwillige slagen en verwondingen of voor onvrijwillige doodslag.
Kleine en grote bouwwerken
De regelgeving maakt een onderscheid in grote en kleine bouwwerken:
- totale oppervlakte kleiner dan 500 m² (alle werken voor rekening van een particulier die een woning laat bouwen of verbouwen)
- totale oppervlakte groter of gelijk aan 500 m²
Voor het bepalen van de totale oppervlakte wordt de oppervlakte van alle niveaus en van de bijhorende constructies samengeteld (terrassen, veranda’s, tuinhuisjes,…).
Bij renovatie- of verbouwingswerken aan een gedeelte van een bestaand bouwwerk, moet enkel rekening gehouden worden met de oppervlakte die verbouwd of gerenoveerd wordt
Bouwplaatsen kleiner dan 500 m²
Coördinator-ontwerp: Voor bouwwerken waarvoor een architect vereist is, mag deze functie uitgeoefend worden door:
- Een architect
- Een externe coördinator-ontwerp of een externe coördinator-verwezenlijking met een continue praktische beroepservaring in deze functie van minstens drie jaar.
Coördinator-verwezenlijking: Voor bouwwerken waarvoor een architect vereist is, mag deze functie uitgeoefend worden door:
- Een architect
- Een externe coördinator-verwezenlijking of een bouwdirectie belast met de uitvoering. Deze laatste is meestal de aannemer die voor rekening van de opdrachtgever het bouwwerk verwezenlijkt en aan soepele voorwaarden de veiligheidscoördinatie zal mogen vervullen.
Voor bouwwerken waarvoor geen architect vereist is, mag de functie én van coördinator-ontwerp én van coördinator-verwezenlijking uitgeoefend worden door de aannemer. Ook in dit geval mag een externe coördinator de veiligheidscoördinatie op zich nemen.
Profiel van de aannemer
Om deze veiligheidscoördinatie op kleine werven op zich te nemen, moet de aannemer aan bepaalde voorwaarden voldoen.
Op bouwplaatsen met verhoogd risico of van grotere omvang mag de aannemer de functie van veiligheidscoördinator uitoefenen, indien hij, op eigen verzoek, door de administratie op een publieke lijst geplaatst is, nadat de administratie onderzocht heeft dat hij aan de hierna volgende voorwaarden voldoet:
- Ten minste 10 jaar praktische beroepservaring in het soort werken dat hij coördineert
- Gedurende ten minste 5 jaar een bouwonderneming geleid hebben
- Gedurende de laatste 5 jaar geen inbreuken gepleegd hebben op de welzijnsreglementering
- Een beperkte opleiding van ten minste 24 uur gevolgd hebben, inzake de coördinatie en de veiligheid en de gezondheid op tijdelijke of mobiele bouwplaatsen.
Op bouwplaatsen zonder verhoogd risico of van een kleinere omvang zal de aannemer-veiligheidscoördinator slechts aan één voorwaarde moeten voldoen, zijnde het volgen van een opleiding van ten minste 12 uur inzake de coördinatie en de veiligheid en de gezondheid op tijdelijke of mobiele bouwplaatsen.
Wie wordt als aannemer beschouwd?
Aannemers zijn niet alleen de personen die traditioneel in de bouw als aannemer beschouwd worden, maar eveneens om het even welke werkgever of zelfstandige die tijdens de uitvoering van het bouwwerk werkzaamheden uitvoert. Zo worden de nutsbedrijven, die op een bepaald ogenblik water-, gas-, of elektriciteitsleidingen plaatsen, meegerekend als aannemers.
De zelfbouwer daarentegen wordt niet als aannemer beschouwd.
