Nadenken over bouwen

Architecten plaatsen kritische noot bij ruimtegebruik

De droom van de bouwende Belg blijft een vrijstaande woning met tuin. Maar zo’n woning is niet het geschikte uitgangspunt om levenslang en aangepast te wonen. Dat is de visie van enkele vakexperts tijdens een debat naar aanleiding van de voorstelling van het jaarthema voor Mijn Huis Mijn Architect.
“Creatief met ruimte – op het ritme van het leven,” dat is het thema van de openhuizendag Mijn Huis Mijn Architect dit jaar. In de titel geeft de organisator de Orde van Architecten al aan dat we slimmer moeten omgaan met onze woningen en dat de architect daar een rol in kan (of hoort) te spelen. Want wonen doen we ons leven lang. Wanneer we een woning bouwen, moeten we daarbij altijd in ons achterhoofd houden of de locatie en het gebouw ook geschikt zijn om levenslang en aangepast te wonen.
 
Een vrijstaande woning in een landelijke verkaveling is dat allerminst. Daarom pleiten de architecten meer voor binnenstedelijke projecten in aangename buurt dichtbij voorzieningen en openbaar vervoerknooppunten. Architecten moeten ook hun klanten durven wijzen op de nadelen van een open bebouwing in een landelijke verkaveling. Sterker nog, een architect zou zelfs mogen weigeren om nog dergelijke aanslag op onze vrije ruimte te plegen.
De manier waarop we (willen) wonen, verandert in de loop der jaren. Jonge starters hebben andere behoeften dan gezinnen met kinderen, singles, actieve zestigplussers of ouderen met een verminderde mobiliteit. Bovendien wordt onze wooncultuur bepaald door diverse andere ontwikkelingen. Denk maar aan de demografie; de sociale cohesie; de mank lopende mobiliteit; de nabijheid van scholen, werk, winkels en andere faciliteiten; de noodzaak van een duurzaam gebruik van onze schaarser wordende ruimte en hulpbronnen; en uiteraard de betaalbaarheid van kopen, bouwen en renoveren. Daar komt nog het overheidsbeleid bij dat inzet op verdichting, onder andere om de extra kostprijs van verspreide bebouwing te bestrijden. De architect krijgt de boeiende opgave om al die - soms conflicterende - tendensen te combineren tot een gepaste en toekomstbestendige woonoplossing.
 

De gepaste locatie

Opdrachtgevers stellen zich almaar vaker kritische vragen over waar en hoe ze het best kunnen wonen. Stad versus platteland? Traditionele verkaveling versus woonerf? Inbreiden versus open ruimte aansnijden? Nieuwbouw versus renovatie? Vrijstaand versus groepswonen? Gedeelde ruimtes en voorzieningen versus een louter individuele oplossing?
Architecten kunnen bij die kritische oefening fungeren als toetssteen. Zij kunnen alle mogelijkheden tegen elkaar afwegen en de consequenties op een rij zetten. Daardoor kunnen zij ertoe bijdragen dat de individuele wensen beter worden afgestemd op maatschappelijke noden en tendensen.
 

Voldoende levensruimte

Naast die brede ruimtelijke visie beschikt de architect over de vereiste expertise om de eigenlijke woonruimte en de onmiddellijke omgeving op de juiste manier gestalte te geven. Een prettig ruimtelijk gevoel valt perfect te rijmen met minder vierkante of kubieke meters. Kleiner en dichter wonen kan heel aangenaam zijn als bv. het daglicht goed zit, de diverse ruimtes elkaar versterken door hun horizontale of verticale schikking, de akoestiek niet te wensen overlaat en er een kwaliteitsvolle buitenruimte is.
 

Dynamische woonoplossingen

Precies omdat de vragen en opgaven zo uiteenlopend zijn, is er een groeiende behoefte aan dynamische woonoplossingen. Meegroeiwoningen evolueren mee met groeiende en krimpende gezinnen. Veranderingsgerichte architectuur kan inspelen op de evolutie van de bewoners, op andere gebruikers of op een wijziging van bestemming. Architecten kunnen de principes van ‘ontwerpen voor iedereen’ toepassen om een toegankelijke woning te ontwerpen die opgewassen is tegen een tijdelijke of blijvende beperking van de mobiliteit. Concepten zoals cohousing en kangoeroewonen kunnen de betaalbaarheid bevorderen en uiteenlopende noden en behoeften (sociale contacten, kinderopvang, ondersteuning bij dagelijkse zaken) bundelen tot een goed functionerend woongeheel. Duurzaam ontworpen opbrengsteigendommen kunnen de vraag naar huurwoningen invullen met een brede waaier aan kwaliteitsvolle woonconcepten, zodat bv. ook het groeiende aantal singles een gepaste oplossing vindt.

Mis de laatste bouwnieuwtjes niet!

Ontvang onze wekelijkse updates vol nuttige tips over bouwen en verbouwen.

Wens je deze folder te lezen? Vul dan eenmalig je email adres in