Economie

Spaarlampen en leds worden volwassen

De Europese campagne tegen gloeilampen geeft de industrie een nieuw elan. Het aanbod van energiezuinige lampen groeit met de dag. De veroordeelde gloeilampen worden intussen aan hoog tempo gehamsterd. Over enkele weken zijn de winkelvoorraden voorgoed op.


'De voorbije vijf weken hebben we vijfmaal zoveel gloeilampen verkocht als in dezelfde periode vorig jaar. Als het zo doorgaat, is onze laatste voorraad over enkele weken op.' Patrick Vandenbogaerde, commercieel directeur bij de doe-het-zelfketen Brico ziet de gevolgen van de Europese ban op gloeilampen: klanten hamsteren, voor het te laat is.

Niet alle gloeilampen verdwijnen meteen al uit de winkelrekken. Voorlopig (sinds 1 september) viseert Europa de heldere gloeilampen van honderd watt en meer en alle matte (opake) gloeilampen. Halogeenlampen vallen ook onder het verbod, maar energiezuinige halogeenlampen blijven wel toegelaten.

De komende jaren valt ook voor de lagere wattages van gloeilampen en inefficiënte halogeenlampen definitief het doek (zie tijdlijn). Het verbod geldt overigens alleen voor de invoer in Europa en de verkoop door producenten. Wie nog gloeilampen in huis heeft, mag die blijven gebruiken en winkels mogen hun voorraden verder verkopen. Zodra de winkelvoorraden uitgeput zijn, zullen de verbannen lampen in Europa niet meer op een legale manier te krijgen zijn.

Bij Brico hoopten ze nog wel enkele maanden toe te komen met hun voorraad honderd-watt-gloeilampen. 'In april hebben we onze laatste bestelling uit China en Polen binnengekregen, een hoeveelheid waarmee we tot in november de winkels konden bevoorraden. Maar door de versnelde verkoop zal die voorraad over twee weken al op zijn.'

Ook uit andere Europese landen komen berichten van hamsterende gloeilampaanhangers. De Tsjechische president Vaclav Klaus, die in de eerste helft van dit jaar voorzitter was van de Europese Unie en zijn argwaan tegenover de Unie niet verbergt, heeft zijn landgenoten zelfs opgeroepen om zoveel gloeilampen te kopen dat ze er de rest van hun leven mee toekomen.


Spaarlamp is niet enige alternatief

Behalve voor de enkelingen die wegens een overgevoeligheid gezondheidsproblemen krijgen van spaarlampen, zal de uitdoofoperatie weinig problemen veroorzaken. Voor de meeste huiselijke verlichtingstoepassingen zijn intussen spaarlampen voorhanden en het aantal beschikbare vormen en maten neemt toe naarmate de vraag stijgt. 'We hebben vijftien meter rekken met lampen bij Brico. Gloeilampen nemen daarvan maar één meter van in tegen het einde van deze maand', zegt Patrick Vandenbogaerde.

De bekende spaarlampen, in feite kleine opgevouwen buislampen of compacte fluorescentielampen, zijn niet het enige alternatief voor de uitdovende gloeilamp. Led-lampen zijn nóg zuiniger en hebben een extreem lange levensduur, tot 45.000 uur.

De moderne leds stralen bovendien gezelliger licht uit dan de allereerste light emitting diodes en zijn daardoor ook geschikt voor in de woonkamer, al zijn ze nog relatief duur.

Er bestaan intussen ook leds met een fitting (schroefdraad) die in een gloeilamparmatuur past. Zelfs voor de vlamvormige kaarslampjes in sierluchters zijn er leds en spaarlampen met de juiste vorm en grootte.

Zo brengt de lampen- en elektronicagigant Philips deze maand een nieuwe reeks decoratieve huiskamerleds op de markt met een warme lichtkleur, die in een gloeilamparmatuur passen, zelfs als die kleine fitting vereisen.

Leds verbruiken 80 tot 85 procent minder energie dan gloeilampen en doen het daarmee nog beter dan de gewone spaarlampen (compacte fluorescentielampen) en de zuinige halogeenlampen (zie ook op ECO 10).


Uitstervende soort

Maar wat met het kleine lichtje in de koelkast, de zaklamp, de naaimachine en andere speciale toepassingen? Als die lampjes kapot gaan, is het misschien niet zo evident om een geschikte spaarlamp te vinden ter vervanging. Dat hoeft ook niet meteen. De kleine speciale lampjes blijven gevrijwaard in het Europese verbod, net als hele krachtige studiolampen en andere lampen waarvoor geen alternatief bestaat.

Al is het niet zeker dat gloeilampenfabrikanten de kleine, laagwaardige nicheproducten blijven produceren terwijl al de andere gloeilampen uitdoven. In nieuwe apparaten zullen de kleine gloeilampjes zo goed als zeker plaats ruimen voor de zuinige en quasi onverslijtbare leds.Spots of reflectorlampen (lampen die niet in alle richtingen schijnen maar slechts over een hoek van 120 graden of minder) vallen eveneens buiten het Europese verbod, maar een specifiek Europees uitdoofscenario is in de maak en wordt in 2010 verwacht.


Aangepaste productie

Het Europese gloeilampenverbod is geen onverwachte noodlottigheid. De industrie weet al jaren dat de gloeilamp haar einde nadert en heeft zich daar ook al lang op voorbereid. Tussen 2001 en 2008 heeft Philips haar productiecapaciteit van gloeilampen wereldwijd teruggebracht van twintig naar elf fabrieken en een verdere krimp ligt in het verschiet, tot een quasi volledige uitdoving van de productie in 2020.

De gedwongen uitfasering van de simpele, goedkope gloeilamp levert de industrie bovenal een interessante commerciële opportuniteit. De alternatieven - compacte fluorescentielampen, leds en halogeenlampen - zijn immers allemaal duurdere, hoogwaardige producten, waarvan nu uitgebreide nieuwe reeksen op de markt worden gebracht.

Commercieel gezien hebben ze één groot nadeel: ze gaan langer mee en moeten dus niet zo vaak vervangen worden.


Wereldwijd

Het stelselmatig verbannen van gloeilampen is geen Europese primeur. De Australische overheid besliste begin 2007 dat inefficiënte gloeilampen vanaf november 2008 niet meer mogen worden ingevoerd en vanaf november van dit jaar niet meer in de kleinhandel mogen worden verkocht.

De Verenigde Staten hebben in 2007 eveneens een wet getekend die de verkoop van de meest courant gebruikte gloeilampen gefaseerd verbiedt.

Ook in Canada, Argentinië en de Filippijnen zijn gloeilampen niet meer welkom. In Cuba en Venezuela zijn ze al sinds 2005 verbannen.

Bron: De Standaard

Mis de laatste bouwnieuwtjes niet!

Ontvang onze wekelijkse updates vol nuttige tips over bouwen en verbouwen.

Wens je deze folder te lezen? Vul dan eenmalig je email adres in