Survivaltechnieken voor de tuin
Kunnen we alleen maar hopen dat onze tuin de komende winter goed zal doorstaan? Of kunnen we hem een handje helpen met een goed winterhonderhoud? Kenny Samyn, specialist tuingereedschap bij Bosch, en tuindokter Stefaan Bingé onthullen enkele efficiënte kneepjes voor een najaarsonderhoud met garantie op een toptuin in 2011.
Eén van de aandachtspunten is het gazon. Wist je dat gras gemiddeld 25 tot 30 keer per jaar wordt gemaaid? Het gazon verdient dus zeker ook wat extra aandacht voor het de winter ingaat. Maaien is eigenlijk snoeien: elke keer wordt een stukje van de grassprietjes afgesneden. De maaihoogte is afhankelijk van het type gazon. Een speelgazon bijvoorbeeld wordt idealiter niet korter gemaaid dan 3 cm, terwijl we een siergazon maaien op 2 cm.
Hoe en waarom?
De snijkwaliteit van de messen is van groot belang: door een slechte maaikwaliteit wordt de kans op schimmels aanzienlijk groter. Deze doen de grasmat verzwakken, waardoor bodem- en gazonschimmels zich dan weer sneller kunnen verspreiden.
De grasmaaier goed onderhouden en altijd zorgen voor een scherp mes is alvast een eerste tip om deze situatie te voorkomen.
Ook de andere tuingereedschappen worden best altijd goed gereinigd: ontsmet je tuingereedschap daarom met water met een scheutje Dettol. Veel tuinmateriaal is immers de drager van sporen en ziektekiemen. Wrijf of bespuit het gereedschap daarna met wat olie, en ook je tuingereedschap komt ongeschonden de winter door!
Ontmossen en verticuteren
Tijdens de herfstperiode is het aangewezen om de grasmat te ontmossen of te verticuteren en vervolgens aangepast te voeden. De voorbije zomermaanden heeft zich in de meeste gazons immers mos of een viltlaag gevormd. De viltlaag is een laag afgestorven organisch materiaal, die voor kale plekken in de grasmat en een beduidend minder goede bodemhuishouding zorgt. De wortellaag wordt als het ware bedekt en afgesnoerd. De opname van meststoffen kan daardoor niet optimaal gebeuren. Onkruid en mos, maar ook gazonschimmels, krijgen daardoor vrij spel. Het gazon verticuteren is de oplossing.
Hoe en waarom?
Door het verluchten van het gazon verdwijnt de viltlaag en kunnen water, lucht en voedingsstoffen nu opnieuw gemakkelijk in de bodem dringen. Ook het graszaad spoelt niet meer weg, indien bijgezaaid wordt. Bij veel mos is het vaak raadzaam om te proberen deze oorzaken weg te nemen, zodat je vanzelf minder zal moeten verticuteren
De herfst is bij voorkeur de ideale periode om het gazon te verluchten. De bodem is immers nog ‘warm’. Daardoor zal het graszaad vlugger kiemen en kunnen de voedingsstoffen optimaal worden opgenomen. Het gazon zal daardoor opnieuw groen, gezonder én mooier de winter tegemoet gaan…
Snoeien van heesters en struiken
De herfst is de periode bij uitstek voor het snoeien van uitgebloeide heesters zoals: rozen, hortensia’s, vlinderstruiken, …
Let op: niet alle heesters en struiken mogen gesnoeid worden in het najaar. Sommige winter- en voorjaarsbloeiende heesters zullen immers bloeien op de uiteinden van de takken die ze vormden afgelopen zomer. Deze nu afknippen, zou verhinderen dat je in het voorjaar kan genieten van de bloemen die ze zullen voortbrengen. Dit geldt onder andere voor: ‘Chinees klokje’ (Forsythia), ‘toverhazelaar’ (Hamamellis), ‘sneeuwbal’ (Viburnum), …
Te onthouden dus: snoei na de bloei bevordert de groei!
Hoe?
Bij onderhoudssnoei knip je ongeveer 1/3 van de tak af. Meer snoeien zou schadelijk kunnen zijn bij periodes van aanhoudende en strenge vorst. Het dieper wegsnoeien van de uitgebloeide en/of oudere takken doe je pas in de volgende lente, tijdens de ‘verjongingssnoei’.
Een belangrijk punt is de ‘gaafheid’ van de snoeiwonde. Een mooie snoeiwonde zal beter helen dan wanneer een stompe snoei- of takkenschaar wordt gebruikt. Na het snoeien zal de plant immers een natuurlijk wondafdekweefsel vormen. Aangezien de planten weldra in winterrust gaan, zullen ze dit veel trager doen dan wanneer je deze tak ’s zomers zou snoeien.
Tijdens de winterrust van de plant wordt best een ‘wonddichtingsmiddel’ gebruikt. In tuincentra zijn daarvoor doeltreffende wondpasta’s of handige spuitbussen te koop, maar ook met kaars- of frituurvet kan je wonderen verrichten!
Afleggen van takken om nieuwe planten te kweken
Een alternatief voor het wegsnoeien van de overtollige takken is het ‘afleggen’ van die takken. Het is een eenvoudige en goedkope manier om planten te kweken en gaat vlot bij de meeste heesters.
Tijdens de herfst- en wintermaanden kan je heel eenvoudig takken leiden – afleggen – die de afgelopen zomermaanden gevormd zijn. Ze zijn niet alleen flexibeler dan een oudere tak, maar ze zullen bovendien ook sneller wortels aanmaken.
Hoe?
- Hoog hangende takken:
Door de takken eerst te torsen worden gebroken takken en open wonden vermeden. Daarna kunnen de takken best aan een holle bindbuis worden gebonden. Deze is elastisch en zal de takken dus niet afsnoeren als ze verder groeien (in tegenstelling tot bijvoorbeeld metaaldraad).
Na het leiden van heesters en bomen knip je de overige takken beter gewoon weg: deze zouden de voeding van de geleide takken wegroven.
- Laag bij de grond groeiende takken:
Opnieuw geldt hier: eerst torsen, dan buigen. Het gedeelte dat tegen de grond wordt gedrukt, kan je lichtjes insnijden met een snoeischaar of een mes. Het verwonden zal de aanmaak van worteltjes in de volgende lente op die beschadigde plaats immers stimuleren en bevorderen.
Daarna druk je de omgebogen tak tegen de grond, en fixeer je hem met een hoopje aarde. Om de tak goed om z’n plaats te houden maak je best gebruik van een steen of een gebogen metaaldraad die stevig in de grond wordt geplant. Het resultaat is een volwaardige plant die dezelfde eigenschappen heeft als de moederplant.
Afdekken van planten om tegen vorst te beschermen
Voor de winter ingaat, moeten planten en struiken beschermd worden tegen mogelijke vorst en ander guur weer. Dit kan op twee manieren.
Enerzijds kan dit door het snoeimateriaal te verhakselen en het te gebruiken als bodembedekker. Het is erg belangrijk om enkel gezonde takken en snoeimateriaal te verwerken in je tuin, en dit om schimmelvorming, slakken en insecten het volgende jaar te vermijden. Goed hakselmateriaal is bijzonder bodemverbeterend en beschermt de wortels van o.a. vaste planten, bollen en knollen tegen de komende vorst.
Anderzijds kan je de voet of kop van planten bedekken door middel van speciale netten en doeken.
Hoe en waarom?
Exotische planten verdienen extra aandacht in het najaar. Sommige exotische planten vragen bijkomende zorg voor de wortels. Deze planten, zoals bijvoorbeeld de olijfwilg, kan je afdekken rond de stam en aan de voet. Dat kan perfect met een laag hakselmateriaal, maar ook met een beschermende vliesdoek of noppenfolie. Dit doe je echter pas wanneer echt sprake is van vorst. Nog niet in september dus.
Bij andere exotische of zuiderse planten, zoals de palmboom, pak je best de bovengrondse plantendelen goed in.
De meeste exotische planten zijn voor ons klimaat wel vorstbestendig, maar zijn minder bestand tegen de combinatie van vorst en gure wind. Geef de planten dus bij voorkeur een windvrije plaats.
Tijdens de herfst en winter plaats je bij voorkeur geen schaal met water onder potplanten. Plantenwortels kunnen immers ‘verdrinken’ wanneer ze gebrek hebben aan voldoende lucht in de wortelzone: de bladeren vergelen, en vallen soms zelf helemaal af – hierbij spreken we van ‘plantenstress’. De gevolgen van plantenstress zijn erg vervelend: blad- en/of naaldval, schimmelvorming, insectengevoeligheid, verminderde fotosynthese en afnemende groeikracht, … We houden de potgrond dus liever wat droger dan te nat.
Bron: Bosch tuingereedschap