Renovatie met respect voor oude structuur
Je ziet het niet meteen, maar onder deze gevel in buitenpleisterwerk zit een woning uit de jaren vijftig verborgen. Architect Gie Wollaert van Wollaert Architecten verving de achterbouw door een voorzetgevel, en gaf het huis een moderne toets met veel licht en ruimte en het gebruik van onderhoudsvriendelijke materialen.
Gebouwen lezen
Architect Gie Wollaert: “Materiaal, techniek en vorm staan niet los van elkaar, ook niet in architectuur. Ik heb bijvoorbeeld een voorkeur voor gebouwen die ik kan ‘lezen’, waarvan de vorm bepaald wordt door materiaal en bouwtechniek. Staalskeletbouw heeft bijvoorbeeld duidelijke architecturale gevolgen. Ik ben ook een grote aanhanger van de Japanse architect Tadao Ando. Doorheen zijn betonnen constructies zie je duidelijk de structuur van het gebouw.”
“Ook in deze renovatie kan een oplettend oog zelfs van buitenaf de indeling van het huis onderscheiden. In de voorgevel zit bijvoorbeeld een uitsparing met industrieel glas. Het is van buitenaf al duidelijk dat dit de circulatieruimte is tussen alle verschillende kamers door, zowel op het gelijkvloers als op de verdieping. Deze uitsparing zit nét iets dieper in de gevel, wat meteen een gevoel van privacy oproept.”
Oorspronkelijke structuur
Achteraan de woning zitten ook de ouderlijke slaapkamer en badkamer dieper in de gevel. “Dat zijn ook twee heel persoonlijke ruimtes. Verder werd bij dit verbouwproject de oorspronkelijke structuur van de woning behouden. De ramen die ooit in het jarenvijftighuis zaten, zitten nog altijd op dezelfde plek. De structuur van de oude woning zat dan ook helemaal goed. De ruimten waren voldoende groot, enkel de indeling was typisch voor een oud huis: open en licht vooraan en allerlei ‘koterijen’ achteraan.”
Licht en ruimte
“De koterijen werden afgebroken en maakten plaats voor een annex die de keuken herbergt. Binnen werden de ruimtes behouden zoals ze waren. Enkel tussen de kleine zitkamer en grote ouderwetse ‘achterkeuken’ werd de muur uitgebroken. Zo kreeg het Nederlandse koppel dat er woont een grote en lichte leefruimte. Dat licht is afkomstig van de grote raampartij achteraan. We braken de achterbouw af en plaatsten een voorzetgevel waarin een groot raam werd ingebouwd. En ook achteraan werd een uitsparing in industrieel glas voorzien. De voornaamste vragen van de bewoners waren immers: ruimte, licht en een moderne toets.”
Meer dan vormgeving
Bouwheer van dit project was een Nederlands koppel. Volgens Gie Wollaert verliep de samenwerking met hen erg vlot. “Ze hadden een project van ons gezien waarin ze zichzelf helemaal herkenden. Op deze manier komen de meeste cliënten bij ons terecht. Erg gemakkelijk, want wie ons contacteert na een project van ons te hebben gezien, staat waarschijnlijk ook achter onze visie op architectuur. En dat is een absolute vereiste voor samenwerking. De beste architectuur komt tot stand als je klanten op dezelfde golflengte zitten. Als ze zien dat er achter een ontwerp méér schuilt dan enkel mooie vormgeving, kom je samen tot verbluffende resultaten. Dit Nederlandse koppel begreep meteen waar het om draaide. Al kun je stellen dat Nederlanders in het algemeen meer begaan zijn met architectuur dan Belgen. Zij stellen minder vragen bij het creatieve proces van ontwerpen. Nederlanders kunnen makkelijker de scheiding maken tussen concept en uitvoering, en tonen op die manier vaak meer respect voor je ontwerp. Al mag ik niet klagen.”
Functioneel
Daartegenover staat wel de ‘verplichting’ van de architect om de eisen of vragen van de toekomstige bewoners in te lossen. Gie: “Een woning moet vooral functioneel zijn. Dit wil zeggen: de indeling van de woning mag je niet in een bepaald levenspatroon dwingen, ze moet net aansluiten op jouw behoeften. Verder moet een woning praktisch zijn in onderhoud én ze moet energievriendelijk zijn. In dit project werden de ruimtes opengetrokken, zodat het een woning werd waarin de bewoners zich vrij kunnen bewegen en waarin ze zich goed voelen. Qua energie heeft vooral de buitenbepleistering een gunstige invloed. Crepi is immers een uitstekende isolatie voor verbouwprojecten als deze woning. En door bepaalde materiaalkeuzes, zoals gepolierde betonvloeren, aluminium ramen en gegalvaniseerd staal voor de trap, is dit huis erg onderhoudsvriendelijk.”
Duurzaam bouwen
Gie: “In het kader van ‘een leven lang wonen’ werkt men tegenwoordig vaak met verplaatsbare wanden om een ruimte in een mum van tijd een heel andere functie te geven. Wij denken nog steeds dat je beter af bent met een degelijke structuur, waarbinnen allerlei woonfuncties mogelijk zijn. Door een juiste positionering van de structurele elementen zijn verplaatsbare wanden - die overigens niet uit duurzame materialen bestaan - overbodig. En ook bij ‘duurzaam bouwen’ kom ik graag terug op materiaal, techniek en vorm. In onze ontwerpen laten we de bouwkundige techniek vaak zichtbaar, dit is namelijk erg verduidelijkend in architectuur. Waarom zou je authentieke en industriële aspecten wegstoppen achter gipskartonnen wanden? Dit zijn namelijk net de elementen die de woning een meerwaarde geven én die blijvend zijn.”
Praktisch
Architect: Gie Wollaert
Bouwjaar: jaren 50, verbouwing in 2005
Bewoonbare oppervlakte: 213 m2
Materialen
Dak: vlakke betonpannen en zacht pvc
Gevel: crepi
Ramen: aluminium
Vloeren: gepolierd beton en parket
Indeling
Gelijkvloers: fietsenberging, leefruimte, bureau, keuken
1e verdieping: 1 grote slaapkamer, 2 kleine slaapkamers, badkamer
Zolder: opbergruimte
Verwarming: vloerverwarming op gas
Energiebesparingsmaatregelen: isolatie van het hele buitenoppervlak inclusief nieuw buitenschrijnwerk, verwarming op lage temperatuur
Prijs excl. btw en erelonen: 170 000 euro
Bron: Special Bouwen – EPN - Tekst: Leen Verstraelen - Fotografie: Sarah Van Hove