Luchtdicht bouwen en intelligent ventileren
Het komt er dus op aan deze openingen te dichten, want langs deze openingen gaat heel wat warmte verloren, en komt er ook weer koude lucht naar binnen. Zowel een comfortprobleem als een hogere energiefactuur dus.
Naden afkleven
Dit dichten gebeurt door het afkleven van allerlei naden aan de binnenzijde van de buitenschil van een gebouw. Concreet worden naden van isolatiemateriaal aan de binnenzijde van het gebouw voorzien van een damprem of dampscherm en zorgvuldig afgekleefd, net zoals bijvoorbeeld de plaatsen waar een raam aansluit op de wand. Het belang van deze luchtdichtheid kan niet worden overschat. Een gebouw met een onvoldoende op dit criterium verliest onnodig veel warmte langs allerlei openingen en kent daardoor onvermijdelijk (en bijna niet remedieerbaar) een drastisch hogere energiefactuur. Maar ook een merkelijk lager comfort, tenzij je van koude tocht houdt. Het eenvoudigweg opschuimen van kieren bij het plaatsen van ramen zorgt niet voor de vereiste luchtdichtheid.
Intelligent ventileren
Je denkt ondertussen: ‘Mijn huis is dan toch een glazen bokaal?’. En je hebt gelijk. Wie op dit punt stopt, heeft een probleem met het binnenklimaat. Het gebouw is nu immers goed geïsoleerd en luchtdicht, maar moet nog geventileerd worden. Daar ontstaat ook telkens weer het misverstand dat wie zeer fors isoleert, tegelijk ook overisoleert en daardoor een slecht binnenklimaat creëert, zorgt voor condensatie, en zelfs schimmels kweekt.
Te weinig isoleren
In werkelijkheid ontstaan die veel voorkomende problemen niet door een forse isolatie maar juist door te weinig of onzorgvuldig isoleren in combinatie met een ontbrekende ventilatie. De condensplekken tonen dat trouwens zelf aan: ze ontstaan daar waar de isolatiegraad van de bouwdelen slechter is dan elders (typisch: de latei in gewapend beton boven een venster) en waar er slecht of helemaal niet geventileerd wordt.
Balansventilatie
Ventileren is de boodschap, maar niet zomaar ventileren. Er werd hierboven zo sterk aangedrongen op de luchtdichtheid omdat bij het ontbreken ervan de zeer kostelijk opgewarmde lucht langs openingen letterlijk naar buiten waait. Dat willen we bij een energiezuinig huis nu net verhinderen. Meer nog: we zullen die warmte recupereren. Er wordt namelijk gebruik gemaakt van een balansventilatie met warmtewisselaar.
Die zal verse lucht in de woning brengen en tegelijk even veel (vandaar 'balans') vervuilde lucht verwijderen, maar daarbij de warmte uit de vervuilde lucht recupereren en die gebruiken om de verse (maar koude) lucht op kamertemperatuur te brengen. In een traditioneel gebouw wordt meestal niet geventileerd of op natuurlijke wijze (ramen open, raam- of muurroosters, etc...) Zonde van de energie, want de warmte gaat zo natuurlijk verloren.
Aardwarmtewisselaar
Niet dus in een passiefhuis, waar meestal zelfs nog een stapje verder gegaan wordt om het comfort te kunnen garanderen bij een zeer lage energiefactuur. Veelal wordt ook nog eens gebruik gemaakt van een grondbuis of aardwarmtewisselaar: een buis met een lengte tussen 15 en 40 meter die vrijwel horizontaal zowat 2 meter onder de grond gelegd wordt en waarlangs de benodigde verse lucht van buiten aangezogen wordt.
In de winter verwarmt die buis de lucht voor omdat de buitenlucht dan rond of onder het vriespunt zit, terwijl de bodem op 2 meter diepte zo’n 10 à 12 graden Celsius warm is. Dat is onvoldoende warm om er de lucht mee op kamertemperatuur te krijgen, maar wel genoeg om in combinatie met de balansventilatie de klus te klaren. Bijgevolg wordt er alleen maar passief verwarmd (door gebruik te maken van aanwezige warmte en zonnewinsten).
In de zomer wordt de grondbuis gebruikt om het omgekeerde te bereiken: de lucht wordt voorgekoeld vooraleer in de woning geblazen te worden.
Meer info: Passiefhuisplatform.be