Het gevaar van isoleren volgens het ‘koude dak’principe

Platte daken kunnen op verschillende manieren worden geïsoleerd. Een ervan is het koude dak-principe. Architect Christophe Debrabander licht te gevaren van deze isolatiemethode toe.


Platte daken waar de isolatie tussen de balken wordt geplaatst (en dus geen isolatie rechtstreeks onder de roofing) worden “koude daken” genaamd. Deze bouwwijze wordt nog regelmatig toegepast, maar bijna even vaak zorgt deze toepassing voor vochtproblemen.

Een eerste probleem is condens in de dakopbouw door een slecht geplaatst dampscherm. In de winter houdt men alle ramen, deuren en kieren goed gesloten om de stookkosten te beperken. Anders waait er koude lucht binnen en dat is onaangename tocht, bovendien moet je de koude lucht verwarmen en dat kost energie. Daardoor blijft het leefvocht (10 liter per dag per gezin) ook binnen opgesloten. Dus... loopt de vochtigheidsgraad binnen op tot 70% bij 20° of meer.
In de tabel hiernaast (klik om te vergroten) kan je de gevolgen daarvan zien: hou je vinger aan 20°, ga recht omhoog totdat je de kromme 70% raakt, ga horizontaal naar links totdat je de kromme 100% raakt en kijk dan naar beneden: dat is ongeveer 14°.
Dit wil dus zeggen dat als die vochtige binnenlucht door de lekken in het dampscherm een zone bereikt die kouder is dan 14°C, dan gaat die waterdamp condenseren en echt water worden. Bij een koud dak is de onderkant van de roofing zeker kouder dan 14° in de winter, dus als je dampscherm slecht is geplaatst krijg je zeker condensatie.

Perfect dampscherm
Om dit eerste probleem (condens) goed op te lossen moet je in eerste instantie zorgen dat het dampscherm perfect gesloten en potdicht wordt geplaatst. Dit kan door alle naden en kieren perfect luchtdicht af te kleven én ook te zorgen dat de vijzen voor de plafondbekleding niet door de folie schieten. Indien je niet zeker bent dat je dampscherm écht perfect dicht is én perfect dicht zal blijven moet je de woning goed ventileren én isolatie tussen roofing en OSB plaatsen. Door je woning goed te ventileren, zal je vochtigheid binnen onder de 50% blijven. Op die tabel zie je dat bij een binnenvochtigheid van 50% je pas onder een OSB-temperatuur van 9° condens zal krijgen. Indien je dampscherm niet perfect wordt geplaatst mag je dus enkel isolatie tussen je houten balken steken wanneer je ook evenveel isolatie plaatst tussen OSB en roofing (combinatie van koud dak en warm dak dus).

Vochtig hout
Een tweede vaak voorkomend probleem is dat tegenwoordig nieuw hout vaak wordt geplaatst aan 20 à 22% vochtigheid en droogt de eerste 5 jaar sowieso uit tot 12% (evenwichts)vochtgehalte. Dat is in totaal tot 800 gram vocht/m² (dus 0,8 liter water per vierkante meter dak!) dat uit het hout verdampt. Als je een koud dak hebt dan zal die waterdamp tegen de koude roofing of EPDM komen en condenseren, dus vormt er zich tijdens de eerste 5 jaar tot 0,8 liter water per vierkante meter dak. Met een gesloten dampscherm onder je isolatie ligt er dus voor een ruimte van 20 m² ongeveer 16 liter water op je dampscherm.

Intelligente damprem
Om dit tweede probleem (uitdrogingsvocht) goed op te lossen is het aangewezen een intelligente damprem te plaatsen. Deze damprem is dampopen voor vocht dat in de dakisolatie zit. Dat vocht zal kunnen “uitademen” door de damprem naar binnen, net als wanneer je zweet in een goede K-Way dat vocht door de K-Way naar buiten ademt, maar de damprem is in de andere richting gesloten. De waterdamp van onze woning kan dus niet in de isolatie dringen. Indien deze damprem dan echt kiervrij is geplaatst (dus geen kabels erdoor, geen inbouwspots erin, alle naden aftapen, ook de aansluiting met de muur aftapen, ...) zal je een koud dak mogen uitvoeren zonder dat je condensatieproblemen kan krijgen.

Christophe Debrabander – april 2008