Renovatiewerken goed voor 42% van bouwomzet

Zondag 21 mei 2006 vindt voor de 8ste maal de Vlaamse Renovatiedag plaats. Van 10 uur tot 18 uur tonen architecten, interieurarchitecten, andere bouwprofessionales en bewoners bijna 120 renovatieprojecten. Dit initiatief speelt in op de behoefte van verbouwers en herinrichters om inspiratie op te doen. De Vlaamse Renovatiedag mobiliseert jaarlijks enkele tienduizenden geïnteresseerden en kent een stijgend succes. Renovatie zit duidelijk in de lift.

Toenemend belang van de renovatiemarkt
De renovatiemarkt neemt een groeiend aandeel in de totale woningbouwactiviteit in. De redenen zijn divers. Naast de eigenlijke sanering - het woningenpark veroudert onvermijdelijk continu - moeten heel wat woningen worden aangepast aan de specifieke noden van de gebruiker zoals het aanbrengen van modern comfort en energiebesparende ingrepen, het uitbreiden van een te kleine woning, het praktischer indelen van een oud huis, enzovoort. Dat veel van de Vlaamse woningen aan renovatie toe zijn, wordt door verschillende studies aangetoond. Zo blijkt uit een onderzoek uit 1994–1995, uitgevoerd door de Vlaamse overheid, dat het woningenpark als volgt kan worden ingedeeld :

> geen gebreken  43%
> klein herstel  25%
> lichte renovatie  20%
> uitgebreide renovatie 11%
> te vervangen      1%

Vlaanderen heeft dus ongeveer 12% slechte woningen (uitgebreide renovatie en te vervangen woningen). In absolute aantallen komt bovenstaande neer op: 1.501.000 woningen van goede kwaliteit, 438.000 woningen van middelmatige kwaliteit en ongeveer 259.000 slechte woningen (onderschatting te wijten aan de aard van het onderzoek, met verrekening komt het aantal slechte woningen op ongeveer 303.000).

Daarnaast is nieuwbouw niet meer voor iedereen weggelegd. Bouwgrond is duur en moeilijk te vinden. Het Ruimtelijk Structuurplan Vlaanderen (RSV) beperkt het aantal nieuwe woningen en de overheden worden strenger in het toekennen van stedenbouwkundige vergunningen. Dit alles brengt met zich dat steeds meer Vlamingen een eigen huis verwerven door een bestaande woning aan te kopen en te renoveren. De verlaging van het BTW-tarief (van 21% naar 6%) voor renovatiewerken aan woningen van 5 jaar en ouder steunt hen daarin. Ook de verlaging en meeneembaarheid van de registratierechten helpt een handje.

De ervaring leert dat 60% van de renovatiewerken aan woningen gebeuren naar aanleiding van een verandering van eigenaar. Deze evolutie is trouwens al jaren aan de gang. Eind jaren zestig, begin jaren zeventig - een periode van stadsvlucht en van meer vraag naar woningen door de naoorloogse baby-boomgeneratie - lieten meer Vlamingen een eigen nestje bouwen dan dat ze er een kochten. Ondertussen evolueerde die verhouding naar nog slechts 20% bouwers en 80% kopers.

Deze evolutie blijkt ook uit de vergunningencijfers. Het aandeel van de renovaties in het totaal van de afgeleverde stedenbouwkundige vergunningen is in tien jaar tijd opgelopen van 28 tot 35%. Enkel voor doorgedreven renovatiewerken is een stedenbouwkundige vergunning nodig. De meeste renovatieprojecten zijn niet zo ingrijpend. In de toekomst zal de renovatie- en onderhoudsmarkt een nog belangrijker aandeel in de bouwsector innemen.
 
Deze evolutie heeft ook zijn economische gevolgen voor de bouwbedrijven die zich meer en meer heroriënteren: minder nieuwbouwprojecten, meer renovaties. In het begin van de jaren 1990 bedroeg het aandeel van de renovatie in de totale omzet amper 25%. Dat is nu opgelopen tot 42%.

BTW-tarief van 6% voor sloop en heropbouw woning
Bouwunie verwacht dat de renovatie van appartementen en woningen én de afbraak van panden gevolgd door de opbouw van een nieuwe woning of appartementsgebouw nog aan belang zullen winnen.
Voor renovatiewerken aan woningen van 5 jaar of ouder geldt een verlaagd BTW-tarief (6% i.p.v. 21%). Bouwunie stelt voor dit verlaagd tarief ook toe te passen voor de afbraak en vervanging van een oude woning door een nieuwbouwwoning met een gelijkaardig bouwvolume. De afbraak met heropbouw zou dan als een ver doorgedreven renovatie kunnen beschouwd worden. Momenteel zijn afbraakwerken in principe uitgesloten van het verlaagde BTW-tarief van 6%. Zelfs indien de afbraakwerken tot doel hebben een verkrotte woning met de grond gelijk te maken om er een nieuwe woning in de plaats te zetten. Door een BTW-verlaging naar 6% toe te staan, kan de overheid de heropleving van verloederde stadskernen een stevige ruggensteun geven. Onbruikbaar of onbewoonbaar geworden gebouwen en woningen kunnen aantrekkelijk gemaakt worden door de (nieuwe) eigenaar toe te staan de bestaande verkrotte bouwwerken aan een zo laag mogelijke kostprijs te laten verwijderen en op die plaats een nieuwe, moderne en meer aangepaste woning te laten zetten.
Een verlaagd BTW-tarief voor afbraakwerken die een heropbouw voorafgaan, verhoogt daarenboven het aanbod van bouwgronden die op die manier aan een voordelige prijs worden "gerecycleerd".

Renovatieprojecten zijn vaak ingewikkelde projecten met technisch moeilijke problemen. Uitbreiden, herinrichten of herindelen van de woning gebeurt best met kennis van zaken. Er zijn heel wat doe-het-zelvers en pseudo-deskundigen op de markt die niet vertrouwd zijn met de nieuwste technieken en vaak kapitale fouten maken. Zonder vakmanschap lopen renovatiewerken gegarandeerd op een fiasco uit. NAV en Bouwunie kunnen maar één gouden raad geven: renoveer met vakbekwame mensen; doe een beroep op architecten en geregistreerde aannemers.

Bronnen: Bouwunie - NAV

Mis de laatste bouwnieuwtjes niet!

Ontvang onze wekelijkse updates vol nuttige tips over bouwen en verbouwen.

Wens je deze folder te lezen? Vul dan eenmalig je email adres in