Halt aan misbruiken van bijberoepers in de bouw

Stop aan de oneerlijke concurrentie van bijberoepers! De Vlaamse aannemers trekken aan de alarmbel. Het aantal zelfstandige aannemers in bijberoep neemt jaar na jaar toe. Hun lagere sociale bijdragen, fiscale lasten, administratieve verplichtingen, het opvangnet van hun hoofdactiviteit en hun bijkomende klussen in het zwart, maken dat ze lagere prijzen kunnen aanrekenen. Bouwunie, de bij Unizo aangesloten Unie van het KMO-bouwbedrijf, wil paal en perk stellen aan de misbruiken.


Hiertoe zijn een combinatie van maatregelen nodig. Bouwunie wil een maximumtermijn van drie jaar voor de lagere sociale zekerheidsbijdragen, een uitsluiting van de bouwsector voor de vrijstellingsregeling van de BTW, een onmogelijkheid voor invaliden, loopbaanonderbrekers en gepensioneerden om als bijberoeper in de bouw aan de slag te kunnen, en een beperking van de registratie als aannemer voor bijberoepers tot drie jaar. Het bijberoepstatuut dient als opstapje voor beginnende zelfstandigen. Na drie jaar moet het duidelijk zijn: ben je in de wieg gelegd voor de job van aannemer of niet. Van twee walletjes tegelijk eten, ten koste van de reguliere bouwbedrijven, moet onmogelijk gemaakt worden, aldus nog Bouwunie.

Buitenlandse zelfstandigen
In discussies over zwartwerk en concurrentievervalsing gaat de laatste tijd vooral veel aandacht naar de buitenlandse, vooral Poolse, zelfstandigen, bedrijven en werknemers. Terecht. Maar de misbruiken en de oneerlijke concurrentie die de Belgische reguliere bouwarbeidsmarkt verstoren, komen niet alleen van daar. Het is al langer bekend dat zelfstandige aannemers in bijberoep ook oneerlijke concurrentie uitmaken voor de gevestigde aannemers. Deze stellen met lede ogen vast hoe alsmaar meer gepensioneerden, invaliden, loopbaanonderbrekers, ambtenaren en werknemers in de bouw bijklussen als zelfstandige in bijberoep. Volgens de statistieken van het Rijksinstituut voor de Sociale Verzekeringen der Zelfstandigen (RSVZ) neemt het aantal zelfstandigen die hun bouwactiviteiten als bijberoep uitoefenen jaar na jaar toe (11.178 personen op 31 december 2004 tegenover 10.482 op 31 december 2002). Het aantal hoofdberoepers daalt (33.038 op 31/12/2004 tegenover 33.500 op 31/12/2002). Het aandeel van de zelfstandigen in bijberoep is in de bouwsector in 2004 (de meest recente statistieken) gestegen tot 25,3%. In 2000 bedroeg hun aandeel nog maar 22,4%.

Voordelen
Het succes van het “bijberoep” is te verklaren door de voordelen die de bijberoeper heeft. Hij betaalt lagere sociale zekerheidsbijdragen, torst minder zware fiscale lasten, geniet eventueel van een BTW-vrijstelling en heeft minder administratieve verplichtingen dan de hoofdberoeper. Bovendien kan hij steeds terugvallen op de inkomsten uit zijn hoofdactiviteit.
Het is perfect verdedigbaar dat iemand als zelfstandige in bijberoep start met de bedoeling zich, na een inloopperiode, te vestigen als volwaardige zelfstandige. Maar de ervaring leert dat de bijberoepers hun statuut vaak gebruiken als dekmantel om ijverig in het zwart bij te klussen. Ze stellen een minimum aan facturen op mét lage prijzen.

Midden 2002 bevestigde toenmalig minister van Werkgelegenheid Onkelinx trouwens dat ook de Inspectie van de sociale wetten weet dat het misbruik van statuut van bijberoepers vooral gepaard gaat met de intentie om fiscaal te frauderen en om de sociale zekerheidsbijdragen voor zelfstandigen te ontduiken. De algemene verlaging van de arbeidsduur scherpte het fenomeen aan. Ondertussen, vier jaar later, is de situatie absoluut niet verbeterd.

Bouwunie stelt daarom voor om het statuut van zelfstandige in bijberoep voor de bouwsector te beperken tot drie jaar. Als een opstart voor beginnende zelfstandigen. Drie jaar is voldoende tijd om uit te maken of het aannemersberoep je ligt.
Hiertoe wil Bouwunie de lagere sociale zekerheidsbijdragen voor zelfstandigen in bijberoep in de bouw beperken tot maximum drie jaar. Nadien betaalt de betrokkene de volledige bijdragen maar opent hij bv. ook pensioenrechten. Invaliden, loopbaanonderbrekers en gepensioneerden zouden in de bouwsector nooit als bijberoeper aan de slag mogen gaan.

Daarnaast wil Bouwunie de bouwsector uitsluiten van de vrijstellingsregeling van de BTW. Het is haast ondenkbaar in de bouwsector te werken en een jaarlijkse omzet van minder dan 5.580 euro te realiseren. De uitsluiting moet misbruiken voorkomen én resulteren in een correctere prijszetting.
Tot slot vraagt Bouwunie dat een bijberoeper slechts als aannemer geregisteerd kan zijn voor een maximumtermijn van drie jaar. Vergelijkbaar met de privé-detectives die hun beroep ook slechts gedurende een beperkte periode (vijf jaar) in bijberoep kunnen uitoefenen. Na die drie jaar kan een bijberoeper dan niet meer factureren aan het verlaagde BTW-tarief van 6%, kan zijn particuliere klant geen beroep meer doen op bepaalde premies of belastingverminderingen en geldt er een inhoudingsplicht bij het werken in onderaanneming. Een maatregel dus die het bijberoepstatuut na drie jaar erg onaantrekkelijk maakt.

Op deze manier wil Bouwunie paal en perk stellen aan de misbruiken en de oneerlijke concurrentie door bijberoepers waartegen vele, vaak kleinere, bouwondernemingen, niet kunnen opboksen.

Bron: Bouwunie