Duurzaam bouwen - milieu

Wie bouwt of verbouwt neemt vrije ruimte in, gebruikt grondstoffen en verbruikt energie en water. Hierdoor belasten we ontegensprekelijk ons leefmilieu. Volgens het principe van duurzaam bouwen moeten we onze behoeften net zo proberen in te vullen dat we de mogelijkheden van de toekomstige generaties niet compromitteren.

Stedenbouw
Het naleven van dat principe betekent in de eerste plaats dat we zorgzaam moeten omspringen met de beschikbare ruimte. Dan komen we op het terrein van de ruimtelijke ordening en het belang hiervan mag niet onderschat worden. Wanneer we kijken naar de levensduur van onze beslissingen, dan drukken deze ongeveer 20 jaar een stempel wanneer het om technieken gaat en 50 tot 80 jaar wanneer het om de gebouwschil gaat. Maar wanneer het om duurzaam bouwen gaat, spreken we over eeuwen. We leven vandaag in sommige steden nog met de beslissingen uit de Middeleeuwen. Hiervoor moeten we niet enkel in voor de hand liggende grootsteden zoals Brussel, Antwerpen, Gent of Luik gaan kijken.
Kortom, de lijnen die we vandaag uitzetten voor nieuwe verkavelingen zullen nog altijd bindend zijn voor onze nakomelingen over enkele honderden jaren. We moeten ons hier niet enkel bewust van zijn, maar ook durven beslissingen nemen die ertoe leiden dat de ingenomen ruimte ook dan nog optimaal gebruikt kan worden. Dit veronderstelt dat we rekening houden met mobiliteit, bereikbaarheid, natuur,… op lange termijn.

Gemeenschappelijke tuin
Op kleinschalig niveau kunnen dit bijvoorbeeld gemeenschappelijke tuinen zijn of het respect voor groene omgevingsruimten bij het inplannen van een nieuwe verkaveling. Verder kan een nieuwe wijk of verkaveling ook zo ontworpen worden dat de woningen een geschikte oriëntatie en privacy maximaal verzoenen. Alle leefruimten kunnen zuidgericht zijn en de woningen kunnen daarbij zo ingeplant of geconcipieerd zijn dat dit oriëntatievoordeel geen nadeel inzake privacy inhoudt.
Op grootschalig niveau kunnen dit gemeenschapsvoorzieningen of commerciële functies in de buurt van woonwijken zijn, zodat alle voorzieningen op korte afstanden liggen. Op die manier hoeft ook niet steeds de wagen gebruikt te worden. Een duurzame ruimtelijke ordening betekent tot slot ook luisteren naar bewoners en toekomstige gebruikers.

En opnieuw, en opnieuw,…
Ook inzake grondstoffen kunnen we ernaar streven de beschikbare rijkdommen minimaal aan te snijden door te werken met hernieuwbare materialen. Er zijn verschillende niveaus van recyclage en hergebruik, ook wel gekend als het cradle-to-cradle principe. Het hoogste niveau blijft de renovatie – of hergebruik - van een bestaand gebouw. Er moet dan wel op zijn minst een aanpassing van de bestaande technieken gebeuren.
Gebouwen kunnen ook zo ontworpen worden dat ze op een flexibele manier hergebruikt kunnen worden. Een mooi voorbeeld hiervan is de modulaire skeletstructuur die we vandaag in de kantoorbouw zien. In Spanje bouwt men zelfs woningen op deze manier. Ze kunnen later heel eenvoudig heringedeeld worden.

Hergebruik
Een volgende stap is het oneindig hergebruiken van materialen. In ons dagelijkse leven zien we bijvoorbeeld al dat papier gerecycleerd wordt tot papier en glas tot glas. Ook met bouwmaterialen kan dit. Staal leent zich bijvoorbeeld al tot oneindig hergebruik. Zo ook beton wanneer er geen onzuiverheden in de puinfractie zitten.

Maar we kunnen niet alle producten oneindig recycleren. Voor sommige materialen is er een kwaliteitsverlies bij hergebruik.
Daarnaast kunnen we ook kiezen voor materialen die gemakkelijk te demonteren zijn en zo opnieuw naar hun oorspronkelijke niveau worden gebracht. Op die manier is de recyclagekring ook gesloten.

Ga doordacht om met water
Een ander belangrijk milieuaspect is het gebruik van drinkwater. Vandaag nog kostbaar leidingwater gebruiken voor de toiletspoeling is een enorme verspilling. Het toilet kan even goed en stukken goedkoper en milieuvriendelijk worden gespoeld met regenwater.
De recuperatie van regenwater vraagt een minimale investering in een regenwaterput en een pomp om het regenwater op te pompen. Wie wil vermijden dat het regenwater in de bufferput een bruin kleurtje krijgt - door het rottingsproces van bladeren of andere stoffen in de put – kan de nodige filters plaatsen.

Naast het toilet kan het regenwater ook worden gebruikt voor de wasmachine, het wassen van de wagen of sproeien van de tuin. Leidingwater zou eigenlijk enkel gebruikt moeten worden voor het koken en hygiënische doelen zoals een bad nemen of douchen. En dan nog zijn moderne douchekoppen zo geconcipieerd dat ze niet al te kwistig omspringen met dit water.
Het hergebruik van regenwater heeft nog een bijkomend voordeel. Het water wordt immers niet direct afgevoerd naar de laagst gelegen delen, waar het bij hevige regenval voor (overstromings)problemen kan zorgen. Een andere optie om een snelle afvoer van regenwater te voorkomen, is het infiltreren van het regenwater in de ondergrond. Dit kan door te kiezen voor een waterdoorlatende verharding, bijvoorbeeld steenslag, dolomiet of waterdoorlatende klinkers.
Een andere optie is het regenwater op het eigen terrein naar een bezinkput of wadi te laten stromen. Hier kan het dan langzaam in de ondergrond dringen.

Waarom niet duurzaam tuinieren?
Niet alleen onze woning is een belangrijke schakel in het natuurlijk systeem, ook de tuin speelt een niet te miskennen rol. Heel de aarde zit immers in een enorm kringloopsysteem. Wanneer we in onze tuinen deze cyclus blokkeren door niet mee te werken met de natuur of haar zelfs tegen te werken, brengen we enorme schade toe die op termijn nog moeilijk terug te draaien is. Als tuineigenaar dragen we de verantwoordelijkheid onze tuin bewust en duurzaam te beheren.
Net als bij een woning start dat duurzaam beheer bij een doordacht concept. Daarnaast kan je een aantal basisprincipes hanteren: gebruik nooit gifstoffen, kies voor een natuurlijke, gelaagde beplanting, hergebruik op een creatieve manier snoeiresten,…
Door ook in onze tuin duurzaam te werken, kunnen we vermijden dat de natuur verder blijft afnemen. En zo drukken we onze eigen groene stempel.

Lees ook
     - Economie
     - Energie
     - Maatschappij