Bij welke renovatiewerken is een stedenbouwkundige vergunning verplicht?

Iedereen is er intussen van op de hoogte dat voor bepaalde verbouwingswerken een stedenbouwkundige vergunning vereist is. Onlangs zijn er enkele wijzigingen aan doorgevoerd. Onze architect Gert Broekx licht ze toe en geeft een overzicht van de belangrijkste vergunningsplichtige werken.


Niet enkel voor nieuwbouw of grote verbouwingswerken is een stedenbouwkundige vergunning vereist. Ook voor heel wat kleinere ingrepen of werken is een vergunning verplicht. Hieronder gaan we er dieper op in.
Let wel op: indien werken vrijgesteld zijn van een stedenbouwkundige vergunning mogen ze enkel uitgevoerd worden als ze niet strijdig zijn met de reglementeringen zoals bijvoorbeeld:

- stedenbouwkundige verordeningen of verkavelingsverordeningen,
- ruimtelijke uitvoeringsplannen, bijzondere plannen van aanleg,
- voorschriften van verkavelingsvergunningen,
- andere van toepassing zijnde regelgeving: burgerlijk wetboek, monumenten en landschappen, enz.

Algemeen principe
Volgens de wetgeving ruimtelijke ordening heb je niet alleen een vergunning nodig om te bouwen, maar ook om af te breken, te herbouwen of te verbouwen (zowel buiten als binnen in een gebouw).
Je moet dus een vergunning aanvragen indien je bijvoorbeeld:

- een achterbouw wilt afbreken,
- binnen een steunmuur wilt uitbreken,
- een dakconstructie volledig wilt vervangen,
- een veranda wilt plaatsen,…

Instandhoudings- of onderhoudswerken
Instandhoudings- of onderhoudswerken die geen betrekking hebben op de stabiliteit mogen uitgevoerd worden zonder stedenbouwkundige vergunning.
Onder instandhoudings- of onderhoudswerken, die geen betrekking hebben op de stabiliteit,
worden werken verstaan die het gebruik van het gebouw voor de toekomst ongewijzigd veilig stellen door het bijwerken, herstellen of vervangen van geërodeerde of versleten materialen of onderdelen. Werken die betrekking hebben op de constructieve elementen vallen hier niet onder:
    1° vervangen van dakgebintes of dragende balken van het dak, met uitzondering van plaatselijke herstellingen;
    2° geheel of gedeeltelijk herbouwen of vervangen van buitenmuren, zelfs met recuperatie van de bestaande stenen.

Enkele voorbeelden van niet-vergunningsplichtige instandhoudings- en onderhoudswerken zijn

- het vervangen van ramen door identieke ramen;
- het vervangen van pleisterwerk;
- het herstellen van kapotte verhardingen;
- het vervangen van kepers (ongeveer 7 cm x 9 cm), panlatten en leien op het dak door nieuwe kepers, panlatten en leien, zonder vervanging van het dakgebinte (dragende balken).

Een voorbeeld van vergunningsplichtige werken is het vervangen van leien en dragende balken van het dak door nieuwe dragende balken en leien, zelfs als het uitzicht ongewijzigd blijft.

Binnenverbouwingen
Er is geen vergunning nodig voor de inrichtingswerkzaamheden binnen een gebouw of de werkzaamheden voor de geschiktmaking van lokalen.
Door de werken mag het gebruik van het gebouw niet veranderen. Ook mag het aantal woongelegenheden niet wijzigen.
Ook mogen de werken geen constructieproblemen met zich meebrengen. Dit betekent bijvoorbeeld dat men zonder vergunning geen openingen mag maken in dragende muren. Wel mag men bijvoorbeeld wanden bijplaatsen in gipskartonplaten, wanden afwerken met binnenisolatie en planchetten, de vloerbedekking wijzigen, een badkamer (her)inrichten, enz...

Technische installaties in gebouwen
Er is geen vergunning nodig voor de plaatsing van sanitaire, elektrische, verwarmings-, isolerings-, of verluchtingsinstallaties binnen een gebouw.
Door de werken mag wel het gebruik van het gebouw niet veranderen. Ook mag het aantal woongelegenheden niet wijzigen.

Werken op het dak of aan gevels
Er is geen stedenbouwkundige vergunning nodig voor de volgende zaken bij vergunde gebouwen:

- dakvlakvensters en/of fotovoltaïsche zonnepanelen en/of zonneboilers in het dakvlak, tot een maximum van 20% van de oppervlakte van het dakvlak in kwestie;
- fotovoltaïsche zonnepanelen en/of zonneboilers op een plat dak;
- het kaleien of pleisteren van gevels;
- het aanbrengen van steenstrips op een gevel;
- het aanbrengen van een waterwerende en isolerende afdekking op blinde zijgevels;
- het plaatsen van uitklapbare of uitrolbare zonneschermen aan ramen. Die zonneschermen mogen zich niet bevinden boven het openbaar domein;
- het plaatsen van voorzetrolluiken;
- het omvormen van een plat dak tot extensief groendak met lage begroeiing zoals een vetplanten-, mos-, gras- en/of kruidendak.

Gebruikswijzigingen van gebouwen
Je hebt een vergunning nodig voor het geheel of gedeeltelijk wijzigen van de hoofdfunctie van een onroerend bebouwd goed met het oog op een nieuwe functie. Worden als hoofdfunctie beschouwd:

  1. wonen;
  2. verblijfsrecreatie; 
  3. dagrecreatie; 
  4. landbouw in de ruime zin; 
  5. handel, horeca, kantoorfunctie en diensten; 
  6. industrie en ambacht.

Zo kunnen onder andere de volgende voorbeelden worden gegeven:
- in het agrarisch gebied (landbouwgebied) een hoeve gebruiken als woning voor een niet-landbouwer;
- in een industriegebied een gebouw gebruiken als gebouw waar goederen of diensten verkocht worden;
- in een recreatiegebied een gebouw permanent bewonen.

Wijzigen van aantal woongelegenheden
Er is een vergunning nodig voor het wijzigen van het aantal woongelegenheden die bestemd zijn voor de huisvesting van een gezin of een alleenstaande, ongeacht of het gaat om een eengezinswoning, een etagewoning, een flatgebouw, een studio of een al dan niet gemeubileerde kamer.
Deze vergunning is nodig, ook al voert u geen enkel bouwwerk uit.

Voorbeelden kunnen zijn:
- het opdelen van een woning in een aantal appartementen.
- het omvormen van een woning tot een kangoeroewoning.

Bouwen van een garage, carport of veranda
Omdat renovatie- of verbouwingswerken dikwijls gepaard gaan met het bouwen van een garage of veranda heb ik de wetgeving m.b.t. deze twee onderdelen ook opgenomen in dit artikel.
De wetgeving is hierin heel duidelijk: voor het bouwen van een garage, carport of veranda heb je altijd een stedenbouwkundige vergunning nodig.
De medewerking van een architect echter is pas noodzakelijk indien de garage, carport of veranda groter is dan 30m², of een kroonlijsthoogte heeft die groter is dan 3m of een nokhoogte heeft die hoger is dan 4,5m.

Voor een volledig overzicht van de vergunningsplichtige werken ik je doorverwijzen naar Ruimtelijkeordening.be of naar de besluiten van de Vlaamse regering die ook op deze site te vinden zijn.


 

Mis de laatste bouwnieuwtjes niet!

Ontvang onze wekelijkse updates vol nuttige tips over bouwen en verbouwen.

Wens je deze folder te lezen? Vul dan eenmalig je email adres in