Bouwen in de toekomst

Shift happens

We staan er niet altijd bij stil, maar de wereld is in een snel tempo aan het veranderen. Ook in de bouw verandert alles razendsnel. Wat gisteren nog exclusief was- bijvoorbeeld duurzaam bouwen - is vandaag standaard. We verwachten dus veel van onze woning, zeker op het vlak van comfort, maar willen daarvoor niet altijd de juiste inspanningen voor leveren. Architect Flip Blockx geeft stof tot nadenken.


Er is een evolutie naar een nieuwe duurzame maatschappij ingezet die niet meer te stoppen is. Denk maar aan de gevolgen van global warming, transitie als gevolg van ‘piekolie’, cradle to cradle, het internet, facebook en co, een falend economisch systeem,… Trendwatcher Adjiedj Bakas stelt dat het onvermijdelijk is: “We will become deeply green.” Wat we ook denken, willen en doen, verandering is bezig. Of zoals ze dat zo mooi in het Engels zeggen: “shift happens”.  Niet dat ik zo hoog oploop met de voorspellende goeroes van deze wereld, maar toch merk ik een razendsnelle verandering in de bouw en vooral in de perceptie van wat normaal en standaard is.

 

Revolutie

Op wat verlichte zielen na, die er al veel langer mee bezig waren, werden we pas in 2005 geconfronteerd met het waanzinnige plan om energiecertificaten aan woningen te koppelen. We zouden enorme isolatiediktes moeten plaatsen om E100 te halen. Er moest verluchting komen. Plotseling moesten we luchtdicht bouwen. Enorme kosten gingen op ons afkomen. Althans dat dachten we toen. Was ook zo, want daarvoor bouwden we in E-peilpunten al snel iets van plus E150. Wie 5 jaar later nog een E100 woning zou willen bouwen, heeft geld te veel. Als je je verbruik meerekent, blijkt een E80 woning maandelijks al snel heel wat goedkoper. Het gemiddelde van de woningen die gebouwd zijn in de afgelopen jaren ligt dan ook ergens rond dit E80-peil. Studies wijzen zelfs uit dat het financieel optimum zelfs nog lager ligt, rond E60. De bodem is in zicht. Op 5 jaar tijd is het te verwachten energieverbruik in nieuwbouwwoningen zowat gehalveerd. Evolutie? Revolutie!

 

Liever de buurman

Van E150 over E100 naar E80 en straks naar E60 is een hele stap. Maar we moeten wel, met al die regeltjes. En er is de positieve verhouding tussen de dalende verbruikskost en de investeringkost. Dat het goed is voor het milieu is ook mooi meegenomen, maar eigenlijk laten we de grote veranderingen toch liever aan de buurman over, die trouwens hetzelfde denkt. Weinig verbruikskosten is leuk maar zoals loonsopslag ben je dat na een maand of drie gewoon.
Uitpakken met een laag E-peil, passief of zelfs nulenergie is momenteel zeer hip. Ik zag vandaag nog een artikel over een gebouw met E9. Maar wat over enkele jaren? Niet getreurd, er zijn nog meer regeltjes op komst die ons verder drijven. Dit keer niet alleen over energie en binnenklimaat, maar ook nog eens over de milieu-impact van de gebruikte materialen, recycleerbaarheid van materialen bij afbraak, … Toch zijn regelgeving en cijfertjes minder en minder de drijfveer aan het worden.

 

Comfort

Betere isolatie, driedubbel glas, goede verluchting, goede luchtdichting, zonwering, oppervlakteverwarming, koeling, … Al deze ingrepen hebben als neveneffect dat het comfort in onze woning sterk toeneemt en dit blijkt, hoewel nog sterk onbewust, belangrijker te zijn dan de cijfers die weinig rekening houden met de uitvoeringskwaliteit. Je kan één keer uitpakken dat je verbruik of je E-peil laag is, altijd voelt je bezoek dat er geen koude afstraalt als hij voor driedubbel glas zit. Geen muffe geur bij een goede verluchting. Geen tocht bij een goede luchtdichting en zo kan ik nog wel even verder gaan. Toch is er maar beperkte aandacht voor deze dingen, zowel voor als tijdens de bouw. Het is vaak achteraf dat (ver-)bouwers deze meerwaarde inschatten. Bij de buurman helaas, want zelf heb je zo weinig mogelijk gedaan (lees: zoweinig mogelijk betaald) voor een zolaag mogelijk E-peil. Dat begint helaas al bij de architect. Het is nochtans simpel: hoe minder iemand vergoed wordt, des te minder tijd hij aan de bouw kan spenderen. Helaas is het omgekeerde ook niet altijd waar.

 

Perceptie

Eenmaal de bouw af merk ik dat het rendement van de verwarmingsketel nooit wordt nagemeten om te controleren of daar geen extra besparing mogelijk is. Alle onderzoeken en invraagstellingen komen bijna allemaal voort uit de perceptie dat het comfort niet normaal is.
“toch wel koud aan dit raam”, “tocht hier precies”, “ruikt wat muf”, “wel warm hier”, … Toch is een hele nieuwe markt ontstaan voor expertise- en adviesbureaus die nu bouwwerken van zelfs vóór de EPB-regelgeving (bouwaanvragen vanaf 2006) controleren op luchtdichtheid, oppervlaktetemperaturen, isolatieniveaus, oververhitting, …. Hoewel we nog niet bewust bezig zijn met de finesse en de detaillering van energiebewust bouwen, verwachten we onbewust wel al een comfortniveau van een toekomstige standaard. Een standaard waar het raam wel correct en winddicht aansluit op de isolatie. Een standaard waar de verluchting goed ingeregeld is, isolatie correct geplaatst is en waar in de winter de zon binnenstroomt en het 's zomers koel blijft. Een standaard waar de energieteller op nul staat en blijft staan.


Flip Blockx – architect – Holistic Architecture 50|5

Mis de laatste bouwnieuwtjes niet!

Ontvang onze wekelijkse updates vol nuttige tips over bouwen en verbouwen.

Wens je deze folder te lezen? Vul dan eenmalig je email adres in