Sober en tijdloos van buiten, aangenaam van binnen
Pierre Monseu ontwierp deze woning voor een alleenstaande dame met een beperkt budget. Grote uitdaging was het hellende terrein dat steil afloopt van de straat naar de achterste perceelsgrens. Het ontwerp voorziet in een sober ogende woning die mooi oud wordt en antwoorden biedt op het grillige terrein.
Als alleenstaande dame wilde de eigenares van dit project in eerste instantie slechts één slaapkamer. De architect kon haar echter overtuigen toch een tweede slaapkamer te voorzien, voor het geval ze toch ooit aan gezinsuitbreiding zou beginnen of voor het geval ze in een verre toekomst de woning een andere bestemming zou willen geven. Omdat de bouwdame lang in een appartement gewoond heeft, wilde ze nu graag investeren in een hedendaagse woning met veel comfort en ruimte, zeker wat betreft de circulatieruimte. Het gekozen bouwterrein maakte deel uit van een grote verkaveling van 120 bouwpercelen. Alle architectuurstijlen zijn hier vertegenwoordigd, van fermette over een villa uit de jaren 1960 tot huizen in Franse stijl. Het was onnodig om het nieuwe concept te willen integreren in het bestaande geheel, want dat geheel was en is er niet. De verkaveling bood op die manier wel mogelijkheden om van de bouwvoorschriften af te wijken. Zo kon de architect zich concentreren op de noden en wensen van de bouwdame, rekening houdend met haar algemene visie op wonen: een sobere woning die mooi oud wordt en past binnen haar beperkte budget.
Niveauverschil
Het bouwterrein is erg steil en loopt vanaf de straat naar beneden. Het niveauverschil komt overeen met de hoogte van een bouwlaag. Dit gegeven heeft er toe geleid dat de traditionele functies van een gelijkvloerse verdieping gewijzigd werden. Om maximaal te kunnen genieten van de tuin, is de woonruimte naar de kelder verhuisd, op tuinniveau. Op het straatniveau, aan de voorzijde van de woning, bevinden zich de grote slaapkamer en het bureau. Deze ietwat ongewone plaatsing van de ruimtes zou de intimiteit van de woning kunnen aantasten. Maar een terugliggend portiek schermt de voordeur af en vormt in feite een voorkamer: de bezoeker is bij het binnenkomen al halverwege de woning en maakt op die manier een zachte overgang tussen binnen en buiten. De oriëntatie van het perceel, met aan de straatzijde het oosten, heeft ook de oriëntatie van de woning bepaald. Het woonvolume, een rechthoekige doos, staat loodrecht op de straat om zo zoveel mogelijk tuin te krijgen, zonder al te veel schaduw van de woning. Ook voor de binneninrichting was de zoektocht naar licht een bijzondere zorg van architect en bouwdame. Alles is in het werk gesteld om van deze woning een heldere en lichte ruimte te maken, ondanks de minder opportune oriëntatie. Lichtkoepels in het plat dak, doeltreffend gebruik van indirect kunstlicht en, natuurlijk, grote ramen op het oosten. Het metalen schrijnwerk van de ramen aan de oostzijde springt uit de gevel. Aan de binnenkant zijn deze ramen uitgerust met een brede vensterbank waar je op kan gaan zitten om te lezen of om naar buiten te kijken. Hoewel de woning van buitenaf eenvoudig en bescheiden lijkt, verbergt het huis van binnen toch enkele verrassingen waarover door bezoekers vaak gepraat wordt. Kort gezegd: een geslaagd project.
Efficiënte oplossingen
De bouwdame beschikte over een beperkt bouwbudget maar wilde desondanks toch een mooi wooncomfort realiseren. De inspanningen van de architect om op zoek te gaan naar eenvoudige maar efficiënte oplossingen hebben er voor gezorgd dat er nog wat budget over was om wat luxe in de woning te introduceren. Compactheid was het hoofdwoord bij het plaatsen van alle functies in deze woning. Alle nodige gebruiksruimtes zijn verzameld in een sobere en donkere rechthoek. De vensteropeningen, en het beeld dat de ramen geven vanuit de woning naar buiten toe, zorgen voor expressie in de gevels. Het compacte grondplan zorgde er ook voor dat de draagbalken geen grote afstanden moesten overbruggen en dus geen grote hap uit het budget namen. De eigenares besteedde veel zorg aan de keuze van de materialen en discussieerde hier lang over met de architect. De keukenmeubels, uitgetekend door de ontwerper en door een vakman gerealiseerd, zijn gemaakt van MDF-platen en afgewerkt met een tablet van leisteen. De gevelsteen werd besteld bij een klein Vlaams baksteenfabriekje dat uitmuntende producten levert. De ruwe betonnen trap is ter plaatse gegoten, het schrijnwerk is van aluminium en er ligt gelijmde parket van gewitte eik op de vloer. De zoektocht naar het evenwicht tussen esthetiek en budgetvriendelijke materialen is ook duidelijk voelbaar in het ontwerp van de borstweringen, gemaakt van gelakte MDF. Zij zorgen voor een rode draad doorheen het interieur. Niets is hier per ongeluk.
Grond als isolator
Woonruimtes half ondergronds plaatsen komt de isolatie van de woning ten goede: de gevels staan veel minder bloot aan hevige wind en regen. De klassieke isolatiematerialen zijn correct geplaatst, in een meer dan voldoende dikte, en zorgen zo voor een K-waarde van 45. De verwarming gebeurt op basis van gas, dankzij een condensatieketel. Een zonneboiler zorgt voor het grootste gedeelte van het warme water voor badkamer en keuken. In de winter, wanneer de zon niet genoeg warmte geeft, zorgt een warmtewisselaar voor de juiste temperatuur binnen. Er is een balansventilatiesysteem met warmteterugwinning geïnstalleerd.
Architect : Pierre Monseu
www.pierremonseuarchitecte.be
Dit is een bijdrage uit het Belgisch Budget Bouwboek 2009
