Aanbevolen partners

Renson - Ventilatie, zonwering
zehnder logo
Logo Bosch
Ventileren

Energie voor ventilatie

Regelmatig hoor je wel iemand zeggen: “Ik zet die ventilatie uit, want dat verbruikt alleen maar energie.” Deze opmerking toont vooral aan dat men niet erg bezorgd is om de binnenluchtkwaliteit, maar ook dat men niet goed weet wat eigenlijk het energieverbruik van een ventilatiesysteem is. Je kunt het op een eenvoudige manier zelf bepalen of op een iets omvangrijkere manier berekenen.

Snel een maximaal energieverbruik bepalen

Een zeer snelle manier om het energieverbruik van je ventilatiesysteem te bepalen, is door het te meten. Dit kun je doen met een eenvoudig toestel op het stopcontact van het ventilatietoestel. Je kunt hiermee aflezen wat het actuele verbruik van de installatie is. Vaak kun je op dit soort toestellen ook voor langere tijd het vermogen meten en op die manier bepalen wat de kostprijs van het elektrische verbruik van de ventilatie zal zijn.

Eenvoudige berekening die niet zo juist is

Als je nog geen ventilatiesysteem hebt, dan is het vaak niet zo eenvoudig om een keuze te maken. Om ventilatietoestellen objectief te vergelijken kun je naar de EPBD teruggrijpen. Op deze site kun je de informatie van de toestellen terugvinden. Het vermogen in de 8ste kolom van de tabel op EPBD geeft je een idee wat het maximale verbruik van een ventilator is. Denk er wel aan dat dit het vermogen per ventilator is. Om een D-systeem te beoordelen, moet je dat getal dus optellen bij het getal van kolom 11 in dezelfde tabel.
 
Een zeer eenvoudige, maar allesbehalve juiste berekening, kun je uitvoeren door dit vermogen te vermenigvuldigen met het aantal uren in een jaar (8760 uren). Als je een ventilatiesysteem (type D) met een vermogen van 95 Watt per ventilator hebt, zou dit neerkomen op 1.664.400 Wattuur. In gewone mensentaal zou dat 1.664,4 kilowattuur worden. Voor je in paniek gaat schreeuwen dat het wel degelijk een groot verbruik is dat naar ventilatie gaat: Dit is niet juist!
 
In de tabel op EPBD staat het maximale vermogen van de ventilator. De kans is heel erg klein dat je jouw ventilatiesysteem een heel jaar bij dit maximale vermogen zal gebruiken. Het is zelfs niet juist om te veronderstellen dat jouw ventilator in jouw installatie dit vermogen verbruikt.

Iets slimmer rekenen – bijna juist

Een normaal ventilatiesysteem wordt slechts een gedeelte van een jaar op maximale capaciteit gebruikt. Het exacte aantal uren dat je een ventilatiesysteem aan maximale capaciteit gebruikt, is afhankelijk van jouw voorkeuren en ook de noodzaak om deze capaciteit te gebruiken.
 
Wanneer je veronderstelt dat jouw ventilatiesysteem 100 uren per jaar aan maximale capaciteit functioneert, 1.000 uren op 2/3 van de capaciteit en de rest (7.660 uren) op 1/3 van de capaciteit, dan kom je in bovenstaande berekeningen snel andere cijfers uit.
 
Als we met capaciteit het vermogen van de installatie bedoelen, kun je met bovenstaand voorbeeld het volgende berekenen:
100 h x 95 W x 2 = 19 kWh
1000 h x 95 W x 2 x 2/3 = 126,67 kWh
7660 h x 95 W x 2 x 1/3 = 485,13 kWh
Totaal: 630,80 kWh
 
Dit resultaat is al een stuk beter dan het voorgaande, maar het is nog niet helemaal juist. 2/3 van het vermogen is immers niet hetzelfde als 2/3 van het debiet. Voor 1/3 van het debiet is het verschil nog groter. Bij 2/3 van het maximale debiet is het vermogen lager dan 2/3 van het maximum. Bij 1/3 van het maximale debiet is het vermogen ook lager dan 1/3 van het maximum.

Moeilijkere berekening die redelijk juist is

De grote vraag die nu gesteld kan worden is: wat is dan het vermogen bij 1/3 en bij 2/3 van het maximale debiet? Deze eenvoudige vraag blijkt moeilijker te beantwoorden met informatie die online te vinden is. Het probleem is dat het verbruik van de ventilator bepaald wordt door de installatie die eraan hangt. Als je een kanaalsysteem met veel tegendruk (lees als: kleine kanalen) hebt, zal het verbruik hoger zijn dan hetzelfde toestel dat in een kanaalnet met lagere druk toegepast wordt.
 
Daarom wordt door sommige fabrikanten erg gedetailleerde informatie opgegeven die een duidelijker beeld zou kunnen scheppen over het energieverbruik. In deze grafiek wordt horizontaal het debiet opgenomen en verticaal de druk die de ventilator kan opbouwen. Als de ventilator instelbaar is in dit werkingsgebied staan hier ook de instellingslijnen van op de grafiek. Dit noemt men ook wel de ventilatorkarakteristiek.

Naast de lijnen van de ventilator kan je vaak ook een aantal hulplijnen vinden die aangeven wat de installatielijnen zijn. Dit zijn de tegendrukken die door de installatie veroorzaakt worden. Omdat de aslijnen dezelfde zijn als voor de ventilatorkarakteristiek, worden deze lijnen van het ventilatiesysteem ook wel op dezelfde grafiek getekend. Men noemt dit ook wel de systeemkarakteristiek. In het voorbeeld heeft systeem 1 meer tegendruk dan systeem 6. De kanalen voor systeem 1 zijn erg klein genomen of er zijn veel bochten in gebruikt. Systeem 6 heeft heel weinig bochten en heeft een grote diameter voor de kanalen.

Op deze grafiek worden verder soms nog extra lijnen getekend. Deze lijnen worden ook wel het specifieke ventilatievermogen genoemd. In het Engels is deze term ook wel gekend als Specific Fan Power of SFP. Eenvoudig gezegd is het specifieke ventilatorvermogen het vermogen dat nodig is om een hoeveelheid lucht te verplaatsen. Een energiezuinige ventilator heeft een laag specifiek ventilatievermogen, maar als je deze verkeerd gebruikt, zal je toch een hoog verbruik kunnen hebben.
De eenheid die voor het specifieke ventilatievermogen gebruikt wordt is de Joule/m³ (J/m³) of de Wattuur/m³ (Wh/m³). Voor een D-systeem is het belangrijk dat ook hier weer het totale vermogen van beide ventilatoren gebruikt wordt.

In het voorbeeld is de eenheid voor het specifiek ventilatievermogen J/m³. Als je wilt weten hoeveel W per m³/h dit is, kan je dit omrekenen door te delen door 3600 s/h. Voor bijvoorbeeld 1400 j/m³ is dat dan 0,39 Wh/m³.
 
Als je nu een installatie met weinig tegendruk hebt, zal dit ook blijken uit een lager specifiek ventilatievermogen. Als je het effectieve vermogen wilt kennen zal je dan nog het debiet mee moeten gebruiken.

In het voorbeeld zal je om een debiet van 300m³/h te kunnen leveren in een installatie met lage systeemdruk (100 Pa bij 300 m³/h) een specifiek ventilatievermogen van ongeveer 1100 J/m³ hebben. Als de systeemdruk bij 300 m³/h echter 162 Pa zou zijn, dan zal je een specifiek ventilatievermogen van 1400 Wh/m³ hebben.

Als je 300 m³/h lucht wilt hebben zal je in het systeem met lage systeemdruk 300 m³/h x 1100 J/m³ = 300 m³/h x 1100 J/m³ / 3600 s/h = 91 Watt hebben. Voor het systeem met hoge druk wordt dit 300 m³/h x 1400 J/m³ = 300 m³/h x 1400 J/m³ / 3600 s/h = 117 Watt. Dit resulteert in een energieverbruik dat 22% hoger ligt!
 
Als je nu dezelfde redenering toepast voor de capaciteit van de installatie, dan kan je opnieuw de berekening maken aan de hand van het aantal uren dat een toestel gebruikt wordt.

In het voorbeeld waarin het toestel op lage druk gebruikt wordt, zal het toestel op 85% van de maximale capaciteit gebruikt worden. Als datzelfde toestel in dezelfde installatie op 60% en 33% van zijn maximale capaciteit gebruikt zal worden, dan zijn de overeenkomende specifieke ventilatorvermogens ongeveer 750 J/m³ en 550 J/m³. Het resulterende vermogen bij die gevallen is dan ongeveer 45 Watt en ongeveer 22 Watt (de debieten zijn ook anders).
 
Voor dit ventilatiesysteem zou dit resulteren in de volgende energieverbruiken:
100 h x 91 W x 2= 18,2 kWh
1000 h x 45 W x 2 = 90 kWh
7660 h x 22 W x 2 = 337 kWh
Totaal: 445,2 kWh
 
Dit is al een heel ander verhaal dan wat je met de eenvoudige berekening vastgesteld had. Reken gerust na wat dit in € voor jouw situatie zou betekenen.

Ventilatie verbruikt energie

Het klopt dus dat ventilatie energie verbruikt. Dit is zonder probleem te meten en te berekenen. Als de berekening juist gemaakt wordt, komen snel enkele andere leuke conclusies naar voor. Een goed ventilatietoestel gebruiken in een installatie die slecht ontworpen of geplaatst is, zal resulteren in een hoger energieverbruik. Een installatie met veel tegendruk maakt verder dat er meer van het toestel gevraagd wordt om hetzelfde debiet te kunnen realiseren. Dit wilt praktisch ook zeggen dat het dan ook meer geluid zal produceren. Het zal je niet verbazen dat ook daar een grafiek van te maken is, maar dat je dan ofwel een 3D-grafiek moet aflezen ofwel heel veel grafieken naast elkaar moet leggen en dat is zo eenvoudig niet meer.

Auteur: Andy Camps  – mei 2014

Identikit ventilatiespecialist Andy Camps
 

Andy Camps heeft ruim 10 jaar ervaring als lesgever, ontwerper en plaatser van woningventilatiesystemen. Voor Habitos.be geeft hij alle info over de verschillende ventilatiesystemen, de regels en nog veel meer.

Lees de teksten van de ventilatiespecialist >> 

Website

Twitter
 

 

 

Mis de laatste bouwnieuwtjes niet!

Ontvang onze wekelijkse updates vol nuttige tips over bouwen en verbouwen.

Wens je deze folder te lezen? Vul dan eenmalig je email adres in