Allemaal een grondwarmteaansluiting

Zou het niet wat zijn wanneer we onze warmte gewoon met een warmtepomp van een openbaar net konden tappen? Een net dat bestaat uit geothermische koppelingen. Dat moet mogelijk zijn, want we zijn er destijds toch ook in geslaagd alle woningen te laten aansluiten op drinkwater en riolering, om maar twee voorbeelden te noemen. De prijs van een warmtepomp met geothermische koppeling zou dan sterk dalen en de dimensionering kan geoptimaliseerd worden.


Één van de meest energiezuinige manieren om je woning te verwarmen, is gebruik maken van een warmtepomp met een geothermische koppeling. Dit is een warmtepomp die de benodigde warmte uit de grond haalt door met water of glycol gevulde lus(sen) tot zelfs meer dan 100 m diep in de grond in te brengen. Een dergelijke geothermische koppeling noemt boorgatenergieopslag (BEO).
Gecombineerd met een zeer goede isolatie en een vloer-, wand- of plafondverwarming komt deze warmtepomp in combinatie met minder dan 10 pv-panelen toe om een bescheiden woning het hele jaar te verwarmen en zelfs van enige gratis koelte te voorzien. Voor elke kWh electriciteit die je er in stopt, krijg je al snel 4 kWh warmte terug. Plaats je pv-panelen of koop je groene stroom aan werkt het systeem zelfs op hernieuwbare energie.

Duur?

Mooie techniek, maar helaas een beetje aan de dure kant. Een geothermisch gekoppelde warmtepomp is op dit moment nogal prijzig. Er worden er dan ook nog altijd maar relatief weinig van verkocht. Slechts enkele honderden per jaar. Zelfs Viessmann, de Belgische marktleider in geothermische gekoppelde warmtepompen, verkoopt nog niet genoeg units om de fabricagelijn te automatiseren. Een schaalvergroting zou tot een automatisering van de fabricage leiden en de prijs gevoelig laten dalen. Vlaanderen probeert daarom ook de verkoop van zulke warmtepompen te stimuleren door deze te subsidiëren. Eenmaal de verkoop stijgt, kunnen de warmtepompen in prijs dalen en kunnen de subsidies verdwijnen. Toch blijft de verkoop beperkt.

Grondboring

Het is, denk ik, de dure en soms moeilijke grondboring die de brede invoering van de geothermische gekoppelde warmtepompen in de weg staat. Het perceel is niet altijd goed toegankelijk en er is een tekort aan bedrijven die dergelijke boringen aanbieden. Toch zouden zulke boringen veel toegankelijker kunnen zijn voor de gemiddelde bouwer.
De kostprijs van een boring is sterk afhankelijk van de totale lengte van de boringen. De lengte van de boring is afhankelijk van de nodige energie voor verwarming want er kan maar een bepaalde hoeveelheid energie per lopende meter worden opgenomen. Een woning die dus zeer sterk geïsoleerd is, zal al snel minder dan de helft van de boringen nodig hebben. Al een eerste besparing.
Een ander probleem is dat een proefboring om de exacte mogelijkheden van de ondergrond te bepalen evenveel kost als de eigenlijke boring en voor woningen onbetaalbaar is waardoor boringen voor woningen met een grote marge worden uitgevoerd. Hier is evenzeer een grote besparing mogelijk.
Iedere gebruiker heeft een ander gedrag waardoor de grondlussen weeral worden overgedimensioneerd om te voldoen aan de vraag van eventuele minder energiezuinige bewoners. Dit laatste ook om te vermijden dat er meer energie aan de ondergrond wordt onttrokken dan er door de grond zelf wordt gegenereerd.

Gratis warmte

Als er in toekomstige verkavelingen of bij grootschalige wegrenovaties nu eens niet alleen gas, elektriciteit, water en riolering in de straat wordt gelegd maar ook een BEO-veld (boorgatenergieopslag). Dan hoeft niemand de initiële investering te doen en kan je je op het netwerk aansluiten. Je betaalt gewoon een vaste maandelijkse vergoeding voor je aansluiting op het systeem. De vergoeding zou makkelijk bepaald kunnen worden aan de hand van je E-peil of je EPC cijfer.

De grondboring is dan geen extra te lenen post. Daardoor zal je sneller beslissen om een warmtepomp te plaatsen waardoor de prijzen op termijn sterk in prijs kunnen dalen. Of je kiest alvast voor een oppervlakteverwarming zodat je eventueel later makkelijk een warmtepomp kunt plaatsen.

Freecooling

Er zou zich ook een schaalvergroting kunnen opdringen bij de boorders zelf, waardoor de prijzen dalen. Een correcte dimensionering wordt beter betaalbaar. Trouwens, hoe meer de techniek wordt toegepast, hoe beter het gedrag van de ondergrond gekend is, hoe goedkoper,… Er dient niet meer gedimensioneerd voor de minst gunstige verbruiker want hoe meer mensen aansluiten hoe meer het gebruik gemiddelden benadert. In de tussenseizoenen kan ook de overdag teveel gegenereerde warmte van de zonneboilers aan het netwerk worden afgegeven waardoor die ‘s nachts gewoon terug op te halen is. In de zomer kan er aan freecooling gedaan worden. Dit is het uitwisselen van koude met het oppervlaktesysteem via een warmtewisselaar waardoor er extra energie in de ondergrond wordt opgeslagen om in de winter terug op te halen.

Netwerken

Wanneer het systeem algemeen zou worden toegepast, kunnen ook de verschillende netwerken met elkaar energie beginnen uit te wisselen waardoor de grondlussen overal op de ideale temperatuur blijven. Kantoren hebben bijvoorbeeld al vroeg op het jaar koeling nodig terwijl woningen nog altijd een warmtevraag hebben.

Klink misschien allemaal onhaalbaar, maar dat was het voorstel om elke woning van drinkwater te voorzien ook en dat zijn evenzeer buisjes met een vloeistof in. Na de lange winter die onze wegen heeft geteisterd zodat een grondige renovatie zich opdringt, kunnen we alvast eens nadenken over deze opportuniteit. We gaan ook almaar minder energie mogen en kunnen verbruiken waardoor de huidige nutsmaatschappijen hun omzet zullen zien dalen. Een investering in nieuwe duurzame energiebronnen kan ook hier een oplossing zijn.

Architect Flip Blockx – Holistic Architecture 50 | 5 - juli 2010