De zoektocht naar vastgoed

Reserve aan onbebouwde bouwgronden op zes jaar met 40% gedaald

Terwijl het beleid de bevolkingsgroei systematisch onderschat, overschat zij telkens het aanbod aan onbebouwde percelen. In 2006 telde de Vlaamse overheid nog ruim 410.000 onbebouwde percelen. Zopas raakte bekend dat nog slechts ongeveer 247.500 bouwgronden onbebouwd zijn gebleven. Dat is 40% minder dan zes jaar geleden.


Onlangs heeft het Planbureau de bevolkingsprognoses voor Vlaanderen herzien maar dan wel naar omhoog. Vlaanderen zal reeds in 2030 7 miljoen inwoners tellen in plaats van in 2060. De Vlaamse Confederatie Bouw (VCB) heeft op basis daarvan berekend dat er tegen 2020 ongeveer 328.000 gezinnen gaan bijkomen. De resterende voorraad aan bouwpercelen zal dus veel sneller uitgeput geraken dan sommigen willen doen geloven. De VCB roept het beleid op tot actie om ruimte vrij te maken voor bijkomende woningen.

In 2006 bleek uit tellingen op basis van de gemeentelijke inventarissen van onbebouwde percelen en van kadastrale gegevens dat er in de Vlaamse woongebieden nog ruim 410.000 onbebouwde percelen beschikbaar waren. Dat was trouwens inclusief de percelen in woonuitbreidingsgebieden. Op basis van diezelfde inventarissen komt de Vlaamse overheid amper zes jaar later uit op nog slechts ongeveer 247.500 onbebouwde bouwgronden. Vanwaar die forse daling? Volgens de VCB hebben twee factoren een rol gespeeld. Waarschijnlijk is de overheid erin geslaagd het aantal beschikbare percelen preciezer in kaart te brengen. Tegelijk werden reeds tijdens de laatste jaren een groter aantal bouwpercelen bebouwd omwille van de sterke bevolkingstoename.

Deze bevolkingsgroei gaat intussen onverminderd voort. Jarenlang ging de overheid ervan uit dat onze bevolking bijna niet meer zou groeien. Tot het Planbureau in 2008 nieuwe bevolkingsprognoses uitbracht die aangaven dat het aantal inwoners in Vlaanderen zou toenemen van 6,2 miljoen in 2010 naar 6,6 miljoen in 2020, 6,8 miljoen in 2030 en uiteindelijk 7 miljoen in 2060. Maar onlangs heeft het Planbureau ook deze cijfers fors herbekeken met als conclusie: door de combinatie van een hogere levensverwachting, een heropleving van de vruchtbaarheid én een sterke internationale immigratie zal Vlaanderen reeds in 2030 zijn 7 miljoenste inwoner kunnen verwelkomen.


Fors stijgend aantal huishoudens

Om het aantal gezinnen te kennen dat er de komende decennia zal bijkomen, moeten we bovendien rekening houden met de toenemende gezinsverdunning. De gezinnen worden kleiner. Uiteindelijk zullen we in Vlaanderen wellicht evolueren naar een gemiddelde van twee personen per gezin, een gemiddelde dat in het Brussels Gewest nu al een feit is. Op basis van de nieuwste prognoses van het Planbureau en rekening houdend met een toenemende gezinsverdunning heeft de VCB kunnen berekenen dat er in Vlaanderen tijdens het huidige decennium ongeveer 328.000 gezinnen zullen bijkomen en tijdens het decennium 2020-2030 nog eens ongeveer 305.000.

Uit deze cijfers blijkt duidelijk dat de voorraad aan onbebouwde percelen helemaal niet zo ruim als sommige commentatoren ons willen doen geloven. In heel wat grotere steden (zoals in Antwerpen, Gent, Hasselt, Mechelen, Sint-Niklaas, Roeselare, Leuven en Oostende) is de toename van het aantal gezinnen dat binnen tien jaar wordt verwacht, groter dan het totaal aantal nog beschikbare onbebouwde percelen. In Antwerpen bijvoorbeeld worden volgens de voorzichtige prognoses van de studiedienst van de Vlaamse regering tegen 2020 circa 25.000 extra huishoudens voorspeld terwijl er nog maar 4.156 onbebouwde percelen zijn. In Gent worden de komende tien jaar circa 10.000 extra huishoudens voorspeld terwijl de stad nog slechts 3.151 onbebouwde percelen telt.

Bovendien vormen de voormelde 247.500 onbebouwde bouwgrondpercelen dan nog grotendeels een theoretische voorraad. Uit ervaring weten we dat heel wat particulieren die gronden vasthouden voor hun kinderen. Een aantal doen dienst als achterliggende tuin of zijn nog moeilijk ontsluitbaar. Sommige bouwgronden worden benut als speel- of parkeerterrein voor de buurt. Want bouwgronden kunnen in principe voor meerdere functies worden benut.


Dringend tijd voor actie

Volgens de VCB is er dan ook dringend tijd voor actie. Marc Dillen, directeur-generaal van de VCB: “We stellen vast dat de resterende voorraad aan onbebouwde percelen beperkt is. We zijn het er niet mee eens dat de voorraad zomaar zal volstaan voor de komende twintig jaar, zoals sommige commentatoren in een eerste reactie lieten optekenen. De overheid zal actie moeten ondernemen om voldoende ruimte voor wonen tot stand te brengen. Met name in de steden zal zij meer verdichting moeten toestaan. Maar we merken integendeel dat sommige stadsbesturen en hun diensten, zoals bijvoorbeeld in Hasselt, zich kanten tegen appartementsbouw. Appartementsbouw en hoogbouw worden nochtans onvermijdelijk om op onze beperkte ruimte het groot aantal extra gezinnen te kunnen opvangen.

Tegelijk is het belangrijk dat de overheid maximaal woonuitbreidingsgebieden laat aansnijden. Woonuitbreidingsgebieden behoren in principe tot het woongebied. We merken op dit vlak nog teveel terughoudendheid. Zeker als een woonuitbreidingsgebied nabij een stads- of dorpskern is gelegen, moet het op korte termijn kunnen worden aangesneden. Tegelijk moet de overheid versneld werk maken van de herontwikkeling van verwaarloosde binnenstedelijke sites naar wonen.

Als terreinen die voor wonen bestemd zijn, overlappen met bijvoorbeeld overstromingsgevoelige gebieden of vogel- of habitatrichtlijngebieden, mag de overheid slechts in zeer uitzonderlijke gevallen een bouwverbod opleggen. Het cijfer van 410.000 onbebouwde percelen dat intussen helemaal achterhaald is, staat nog steeds vermeld in het RSV (Ruimtelijk Structuurplan Vlaanderen). Dit uitgangspunt dat uiteindelijk doorwerkt naar de gemeentelijke woonplanning, moet zo snel mogelijk worden aangepast.”


Meer info

Mis de laatste bouwnieuwtjes niet!

Ontvang onze wekelijkse updates vol nuttige tips over bouwen en verbouwen.

Wens je deze folder te lezen? Vul dan eenmalig je email adres in