Aanbevolen partners

Renson - Ventilatie, zonwering
zehnder logo
Logo Bosch
Ventileren

Help mijn ventilatie maakt lawaai

Een nieuwe koelkast wordt tegenwoordig steeds geleverd met een instructieset voor de plaatsing. Er staat daar steeds bij dat een koelkast een beetje kan piepen, pruttelen, zoemen of brommen. Dat is normaal en eigen aan de werking van de koelkast. Maar hoe zit dat bij een ventilatiesysteem?
 

Voor een ventilatiesysteem zou dit beter ook gedaan worden. Soms is geluid in een ventilatiesysteem normaal. Zeker wanneer je een ventilatiesysteem maximaal gaat inzetten, zal er wel wat hoorbaar zijn. Een zeer stil ventilatiesysteem maken is mogelijk als je op een aantal zaken let.

Geluid - lawaai

Geluid is iets dat we heel erg gewoon worden. Wanneer je in een drukke ruimte of op een luidruchtig feest met je buurman spreekt, kan die je zonder al te veel problemen verstaan ondanks een zeer hoog omgevingsgeluid. We hebben met onze oren een aanpasbare sensor voor de waarneming van geluid. We kunnen geluid waarnemen binnen een zeer groot gebied van geluidsniveaus en daarom wordt geluid vrijwel steeds met een logaritmische decibelschaal (dB) aangeduid.

Soms zullen we geluid als lawaai bestempelen als het geluidsniveau zeer hoog is of wanneer we een bepaald frequentie van geluid waarnemen. De meeste geluiden die we waarnemen hebben niet een bepaalde frequentie, maar meerdere frequenties tegelijk. Om dit te kunnen meten heeft men het geluid opgedeeld in frequentiebanden. Met 8 octaafbanden kan het gehele gebied van hoorbaar geluid aangeduid worden.

Wanneer we over geluid spreken, dan hebben we het dus steeds over 2 dingen: het geluidsniveau in decibel en de frequentieband van het geluid.

De ventilator

Een eerste belangrijke bron van geluid in een ventilatiesysteem is de ventilator (of ventilatoren bij een D-systeem). Sommige ventilatoren voor woningventilatiesystemen zullen bij maximale belasting meer dan 80 dB geluid produceren in het toestel. Dit is ruim meer dan het geluidsniveau van een normaal gesprek. Een eerste tip is dus: beperk het gebruik van de maximale belasting van je systeem om het geluidsniveau te beperken. Een toestel een beetje groter kiezen dan strikt nodig, kan hier dus al een beetje helpen.

Elk ventilatiesysteem maakt geluid, ook de geluidsarme toestellen zijn soms hoorbaar

Soms hoor je wel eens zeggen dat een D-systeem dubbel zo veel geluid maakt als een C-systeem. Dit zou volgens deze zelfverklaarde experts zijn omdat er 2 ventilatoren in zitten in plaats van 1. Ze zijn voor het grootste deel fout. Wanneer je 2 identieke ventilatoren die elk 50 dB geluid maken naast elkaar op zet, dan zal het totale geluid dat van de 2 ventilatoren samen afkomt niet 100 dB, maar “slechts” 53 dB zijn.

De vorm van de behuizing van de ventilator en het type ventilator speelt uiteraard een rol in het ontstaan van geluid. Dit is sterk merkafhankelijk en er zijn toestellen die aanzienlijk minder lawaai maken dan anderen. De producenten streven er steeds naar om de toestellen stiller te maken. Een nieuw toestel (of een nieuwe versie) van een toestel kan een interessante optie zijn voor een aangenaam geluidscomfort. Voor eigenaars van oudere toestellen is er soms de mogelijkheid om een toestel te laten ombouwen naar een nieuwe versie om zo energie te besparen en ook een beter geluidcomfort te krijgen.

Wanneer je een toestel wilt kopen, is het zeker zinvol om naast het energieverbruik ook te kijken naar de frequentiebanden en het totale geluid. Van de betere toestellen zal je de informatie in detail terug kunnen vinden op de site van de producenten. Soms zie je de volledige frequentiebanden, soms enkel het totale geluid. 

Luchtsnelheid

Een tweede belangrijke bron van geluid is het bewegen van lucht langs scherpe hoeken of kanten in je ventilatiesysteem. Dit typische ruisgeluid krijg je wanneer de luchtsnelheid te hoog is. Dit is de voornaamste reden om de luchtsnelheid in een woningventilatiesysteem niet boven 4m/s uit te laten komen. Goede ontwerpers van dergelijke systemen zullen de snelheid in de buurt van de uitblaas- of afzuigopeningen nog verder laten zaken (tot 1,5m/s of minder).

Overspraak

Een derde bron van geluid is eigen aan het gebruik van kanalen voor de verspreiding of verzameling van lucht. Overspraak is het fenomeen dat je geluid van de ene kamer kan horen in de andere kamer, omdat er een gedeeld kanaal naar beide kamers gaat. Instortkanalen met centrale collectoren of toestellen met 4 of meer aansluitpunten scoren op het vlak van overspraak beter dan installaties die met gedeelde kanalen werken. Een overspraakdemper of kleine kanaaldemper helpt om deze overdacht van geluiden van de ene naar de andere ruimte te beperken. Denk er echter steeds aan dat een geluidsdemper een impact heeft op de druk in de installatie. Een ingeregeld systeem achteraf uitrusten met deze kanaaldempers, zal de drukken in de installatie wijzigen.

Geluid in een nieuw ventilatiesysteem beperken

Bij het ontwerp zou er natuurlijk steeds voldoende aandacht moeten gaan naar het geluid van een ventilatiesysteem. Jammer genoeg worden vaak flexibele geluidsdempers in allerlei bochten bij het toestel gebruikt. Deze flexibele geluidsdempers kunnen, zeker wanneer ze met bochten op het toestel aangesloten worden, zelfs het ontstaan van geluid vergroten door de turbulentie die in deze stukken kanaal ontstaan. Als je flexibele geluidsdempers wilt toepassen, zorg er dan voor dat ze strak gespannen staan tussen 2 beugels. Als het kan graag verticaal om doorhangen te voorkomen.

Flexibele geluidsdempers mogen, maar je moet ze correct plaatsen

Starre geluidsdempers worden best gekozen op basis van het geluid van het toestel. De frequentiebanden van het toestel worden met de dempingsbanden (dit zijn de dempingscapaciteiten per frequentie) van de dempers vergeleken. In een goed ontwerp wordt een minimaal geluidsniveau nagestreefd in laagste stand van de installatie. In een prima ontwerp zal dit geluidsniveau nog steeds acceptabel zijn bij 2/3 capaciteit en in een uitstekende installatie zal ook bij maximale belasting van het toestel nog voldoende gedempt worden voor een comfortabel geluidsniveau. Dit laatste vergt wel zeer grote dempers en een behoorlijke overdimensionering van het toestel.
 

Starre geluidsdempers afgestemd op geluid in de installatie

In bestaande installaties

Bestaande ventilatie-installaties, waar te veel geluid is, hebben vaak last van de geluiden uit het volgende lijstje. De oplossing is soms eenvoudig, soms duur.

  • Fluitgeluid aan de ventielen:
    • dit duidt op een te hoge luchtsnelheid aan de ventielen. De opening van de ventielen vergroten of de capaciteit in het ventiel verlagen zal hier hulp bieden
  • Bromgeluid in het hele huis:
    • de demping aan het toestel is onvoldoende. Flexibele geluidsdempers vervangen door starre geluidsdempers en een controle van de drukken in de installatie zullen hier helpen. Te kleine kanaaldiameters kunnen immers ook de oorzaak van een hoge belasting van het toestel zijn. Indien mogelijk worden de hoofdkanalen vergroot.
  • Geluid van de ene naar de andere kamer:
    • niet alleen de kanalen tussen de ruimte kunnen geluid overdragen, ook de muren, de deuren en de spleten onder de deuren dragen geluid van de ene kamer naar de andere. Overspraakdempers helpen bij het beperken van overdracht via kanalen, maar de impact ervan zal beperkt zijn als het merendeel van het geluid bijvoorbeeld door de deur gaat.
  • “Bezint voor je begint”:
    • goedkope toestellen (meer geluid van het toestel) en goedkope installaties (geen dempers voorzien) kunnen achteraf een bron van frustratie zijn.

Auteur: Andy Camps 

Identikit ventilatiespecialist Andy Camps
 

Andy Camps heeft ruim 10 jaar ervaring als lesgever, ontwerper en plaatser van woningventilatiesystemen. Voor Habitos.be geeft hij alle info over de verschillende ventilatiesystemen, de regels en nog veel meer.

 
 
 

Mis de laatste bouwnieuwtjes niet!

Ontvang onze wekelijkse updates vol nuttige tips over bouwen en verbouwen.

Wens je deze folder te lezen? Vul dan eenmalig je email adres in