Nadenken over bouwen

De voornaamste bouwmethodes doorgelicht

Bouwen kan vandaag op zoveel meer manieren dan enkel het op elkaar stapelen van gevelstenen en bouwblokken. We kunnen al woningen bouwen uit hout, staal en stro of volledig in beton. De meest gangbare bouwmethodes op een rijtje met hun belangrijkste kenmerken.

Traditionele bouwmethode

Een gemetselde binnengevel in bouwblokken met daarvoor een gemetselde buitengevel in gevelsteen. Tussen beide muren zit een vrije ruimte die - vaak volledig – wordt opgevuld met isolatie.

Pro & Contra

Wij Belgen zijn nog rasechte metselaars. Je vindt nog heel wat aannemers die deze techniek van blokken stapelen onder de knie hebben. Blijf echter waakzaam en bezoek referenties van kandidaat-aannemers. Zo kan je het kaf van het koren scheiden. Door die grote beschikbaarheid aan aannemers, kan je wel prijsvoordeel halen ten opzichte van andere bouwmethodes.
De traditionele bouwmethode levert in vergelijking met andere bouwmethodes veel bouwafval op. Een muur metselen verloopt trager dan verlijmen. Omwille van de druksterkte van de metselmortel, kan maar tot een halve muurhoogte per dag worden gebouwd.

Architecturale consequenties

Nagenoeg iedere architect is vertrouwd met de traditionele bouwmethode en weet dan ook hoe hij creatief hiermee kan omspringen.

Bouwkundige consequenties

Het metselen moet verzorgd gebeuren om een goede aansluiting van de isolatie met het binnenspouwblad te krijgen. Aanpassingen tijdens de bouwwerken of wijzigingen achteraf zijn vrij eenvoudig door te voeren.

 

Verlijmen

Een bouwwijze naast het metselen van bouwblokken of gevelstenen. In plaats van mortelspecie gebruikt de aannemer lijm om de verschillende blokken of stenen met elkaar te verbinden. Hierdoor krijgen de voegen een heel dun uitzicht en moeten ze niet meer opgevoegd worden.

Pro & Contra

Verlijmen heeft heel wat voordelen ten opzichte van metselen. Een verlijmde wand heeft een grotere mechanische sterkte dan een gemetselde variant en vertoont ook minder gaten in de voegen. Hierdoor is de wand luchtdichter en beter isolerend.
Een nadeel is de hogere kostprijs, te wijten aan de duurdere lijmmortel en het grotere materiaalverbruik.
De aannemers die de techniek vandaag onder de knie hebben, zijn nog eerder schaars. Dat maakt dat ze een hogere prijs zullen tellen.

Architecturale consequenties

Het uitzicht van een verlijmde gevel is monotoner, homogener. Vooral omdat de gevel niet meer gevoegd dient te worden.

Bouwkundige consequenties

Het verwerkingsrendement van verlijmen ligt hoger dan metselen. Alleen het uitzetten van de eerste laag vraagt meer tijd omdat dit heel nauwkeurig moet gebeuren. Bovendien heeft u bij verlijmen minder afval op de werf. Er is minder bouwvocht in verlijmde gebouwen. De verkort wachttijden en verhoogt het wooncomfort in het eerste jaar na de ingebruikname. Aanpassingen tijdens de bouwwerken of wijzigingen achteraf zijn vrij eenvoudig door te voeren.

 

Prefab

Bepaalde bouwdelen worden al in een atelier of fabriek vervaardigd, waardoor ze op de werf alleen nog gemonteerd dienen te worden. Het kan hierbij gaan om volledige wanden of alleen kolommen of balken die in de wanden worden gebruikt.

Pro & Contra

Het project is minder weersafhankelijk. Alleen de montage ondervindt nog invloed van het weer, de productie zelf gebeurt in optimalere omstandigheden, wat in feite ook de kwaliteit ten goede komt. De bouwtermijn op de werf wordt dus korter, de voorbereiding zal meer tijd vragen. Je moet als bouwheer ook al goed weten wat je precies wilt. Het is niet meer mogelijk om tijdens de bouwwerken een binnendeur te verplaatsen omdat dat beter uitkomt.

Architecturale consequenties

Dankzij de huidige technieken zijn er geen architecturale beperkingen voor wie kiest voor prefab bouw. Goed om weten is dat enige herhaling in de architectuur de kostprijs kan drukken omdat er dan in serie geproduceerd kan worden.

Bouwkundige consequenties

Er bestaan vandaag prefab oplossingen voor binnen- en buitenwanden, zelfs voor totale wanden inclusief de isolatie. Het komt er op aan een aannemer te vinden die al enige ervaring heeft in deze manier van werken.

 

Houtbouw

Er bestaan twee belangrijke manieren van houtbouw: massieve houtbouw of het stapelen van geprofileerde houten balken en houtskeletbouw, waarbij een skelet in balken en stijlen wordt gemaakt. Dit skelet krijgt stabiliteit door de wanden te verstevigen met platen.

Pro & Contra

Een houten huis biedt thermisch en akoestisch comfort. Hout heeft geen accumulerend vermogen waardoor het warmte in de zomer niet opslaat en in de winter ook vrij snel aangenaam warm aanvoelt wanneer de verwarming wordt aangezet. Een ander voordeel is het vochtregulerend vermogen van hout.
Een houten structuur is lichter dan een traditionele, waardoor de fundering minder draagkrachtig moet zijn en dus goedkoper kan uitvallen. Ook deze manier van werken is minder weersafhankelijk gezien de voorbereiding in het atelier.
Belangrijk om weten is dat bij een massieve houtbouw de plaatsen van de leidingen vooraf heel duidelijk bepaald moeten zijn, aangezien de kanalen al in het fabriek worden voorzien in de balken.

Architecturale consequenties

Gebogen wanden zijn geen optie in een massieve houtbouw, maar verder laat houtbouw tal van architecturale ontwerpmogelijkheden open.

Bouwkundige consequenties

Een belangrijk voordeel van houtskeletbouw ten opzichte van houtmassiefbouw is het feit dat de leidingen heel eenvoudig in de constructie verwerkt kunnen worden, zelfs na de ruwbouwwerken. Een houtskeletbouw is vrij eenvoudig te verbouwen.

 

Staalbouw

De dragende structuur van de woning wordt in stalen balken of profielen opgetrokken. Vervolgens wordt dit kader ingevuld met afwerkingsmaterialen voor de buitengevel en binnengevels

Pro & Contra

Een staalstructuur biedt een grote flexibiliteit naar indeling aangezien de binnenwanden niet dragend zijn en dus vrij eenvoudig verplaatst kunnen worden.
Nadeel van een staalstructuur is de povere geluidsisolatie. Daar dient zorg aan besteed te worden in de afwerking.

Architecturale consequenties

Je gaat best in zee met een architect die ervaring heeft in staalbouw. Hij of zij kan het maximale uit de techniek halen. Dit kan esthetische en financiële voordelen hebben.

Bouwkundige consequenties

De geprefabriceerde stalen delen garanderen een korte bouwtijd op de werf, maar vragen een degelijke voorbereiding.

 

Strobouw

De wanden wordt volledig in strobalen opgetrokken die aan de binnen- en buitenzijde worden afgewerkt met leem. Het dak krijgt een eigen dragende structuur, vaak in hout.

Pro & Contra

Strobouw is een ecologische bouwmethode met een gunstige energieprestatie. Het lemen pleisterwerk werkt vochtregulerend. Het is belangrijk dat de pleisterwerken correct gebeuren om te vermijden dat ongedierte en insecten zich een weg naar het stro kunnen banen. Een lichte fundering volstaat.

Architecturale consequenties

De architecturale vrijheid is eerder beperkt. Intern is er een vrij grote flexibiliteit naar de indeling.

Bouwkundige consequenties

Het aantal aannemers dat deze techniek wil en kan uitvoeren is vrij beperkt. Het plaatsen van de strobalen is bovendien arbeidsintensief en dus duur. Vaak resulteert dit in doe-het-zelfwerk voor de bouwheer.

Betonbouw

De wanden van de woning worden volledig in beton opgetrokken. Doorgaans gaat het om prefab beton panelen. In sommige gevallen kunnen de wanden ook deels ter plaatse worden gestort.
Er zijn twee bouwprincipes: holle prefab wanden die vol worden gestort met beton of geprefabriceerde wanden met een isolerende kern.

Pro & contra

Dit is een vrij snelle bouwmethode aangezien een deel van het werk in het atelier gebeurt. De wanden zijn bovendien mooi glad en hebben intern niet noodzakelijk een afwerking nodig. De voorzieningen voor elektriciteit, sanitair worden in de (holle prefab) wanden verwerkt, waardoor er achteraf niet meer gebroken moet worden. Dit vereist wel dat u vooraf heel goed weet waar precies welk stopcontact, schakelaar of tappunt komt.
Een voordeel van beton is de hoge massa: dat komt de akoestische isolatie en de inertie van de woning ten goede.

Architecturale consequenties

Deze bouwwijze is het meest prijsgunstig wanneer met rechte wanden wordt gewerkt. Gebogen of andere vormen kunnen, maar drijven de prijs omhoog.
Alle openingen en voorzieningen moeten vooraf vastgelegd zijn. Er is weinig of geen vrijheid om achteraf bij te sturen zonder littekens te maken.

Bouwkundige consequenties

Prefab bouw is nog altijd een sterk industriële techniek. Er zijn weinig aannemers in particuliere woningbouw die hier ervaring mee hebben. Uitbreiden van een betonnen woning vormt bouwkundig geen probleem, een opening maken of vergroten in een wand vraagt gespecialiseerde machines.

Lees meer:
- de nieuwste bouwmethodes

Mis de laatste bouwnieuwtjes niet!

Ontvang onze wekelijkse updates vol nuttige tips over bouwen en verbouwen.

Wens je deze folder te lezen? Vul dan eenmalig je email adres in